1. Η Εθνική Φρουρά ιδρύθηκε και συγκροτήθηκε με βάση το Νόμο αριθ. 20 του 1964, ο οποίος αφού τροποποιήθηκε και συμπληρώθηκε με μεταγενέστερα νομοθετήματα, διαμορφώθηκε σε αυτόν που ισχύει σήμερα και έχει τον τίτλο «Οι Περί Εθνικής Φρουράς Νόμοι του 2011 έως 2018» και οι οποίοι καθορίζουν τα σχετικά με τη συγκρότηση, οργάνωση, λειτουργία της, καθώς και τις υποχρεώσεις που αφορούν στη στράτευση του πληθυσμού για την επάνδρωσή της.
2. Η στράτευση είναι υποχρεωτική για όλους τους άρρενες (άνδρες), διακρίνεται σε υποχρέωση θητείας, υποχρέωση εφεδρείας και αρχίζει από το έτος συμπλήρωσης του 18ου έτους και φθάνει μέχρι τη συμπλήρωση του 45ου έτους της ηλικίας αναφορικά με την υποχρέωση θητείας και συμπλήρωση του 50ου έτους της ηλικίας για την εφεδρική υποχρέωση.
Το Υπουργικό Συμβούλιο έχει αποφασίσει όπως η στράτευση των Μαρωνιτών-Αρμενίων-Λατίνων για τις κλάσεις 2007 και παλαιοτέρων πραγματοποιείται επί εθελοντικής βάσης, ενώ από την κλάση 2008 και μετά η στράτευση είναι υποχρεωτική.
3. Από το άρθρο 28 του Νόμου, προβλέπεται και εθελοντική κατάταξη, όσων δηλαδή στρατευσίμων που έχουν συμπληρώσει το 17ο έτοςτης ηλικίας τους κατά την ημέρα της κατάταξης.
4. Η διάρκεια της θητείας σύμφωνα με το άρθρο 20 καθορίζεται σε 24 μήνες, μπορεί όμως να μειώνεται με απόφαση του Υπουργικού Συμβουλίου, όχι όμως σε διάρκεια που να την κάνει λιγότερο από τρεις μήνες. Με απόφαση του Υπουργικού Συμβουλίου το έτος 2016 μειώθηκε η διάρκεια της πλήρους υποχρεωτικής στρατιωτικής θητείας στους 14 μήνες.
5. Από το άρθρο 21 του Νόμου και για συγκεκριμένες κατηγορίες στρατευσίμων και εθνοφρουρών προνοείται ανάλογα με την κατηγορία, 18μηνη, 14μηνη, 6μηνη και 3μηνη μειωμένη θητεία. Ως αποτέλεσμα της μείωσης της πλήρους θητείας στους 14 μήνες, κατ’ ουσία παραμένουν σε εφαρμογή μόνο η 6μηνη και 3μηνη μειωμένη θητεία, όπως προνοείται στο άρθρο 21 του Νόμου.
6. Από τα άρθρα 19 και 38 προβλέπεται η εκπλήρωση ειδικής στρατιωτικής θητείας για όσους κρίνονται ικανοί για τέτοια θητεία από τις αρμόδιες υγειονομικές επιτροπές, η διάρκεια της οποίας είναι προσαυξημένη κατά οκτώ μήνες από εκείνη που οι ίδιοι θα εκπλήρωναν αν υπηρετούσαν στρατιωτική θητεία. Με τη μείωση της πλήρους θητείας στους 14 μήνες από τη 2016Α και Β ΕΣΣΟ και μετέπειτα, μειώθηκε και η πρόσθετη θητεία για όσους εκπληρώνουν ειδική στρατιωτική θητεία από τους οκτώ (8) μήνες στους τέσσερις (4).
7. Από τα άρθρα 47 έως 60 προβλέπεται η εναλλακτική στρατιωτική και η εναλλακτική κοινωνική θητεία για τους αντιρρησίες συνείδησης, καθώς και επί μέρους ζητήματα που αφορούν τη διαδικασία αναγνώρισης των αντιρρησιών συνείδησης και του τρόπου εκπλήρωσης της θητείας τους. Με τη μείωση της πλήρους θητείας στους 14 μήνες η διάρκεια της εναλλακτικής θητείας διαμορφώθηκε όπως παρακάτω:
α. Εναλλακτική Στρατιωτική Θητεία:
Για όσους κατατάγηκαν με τις 2016 Α και Β ΕΣΣΟ, καθώς και για όσους θα καταταγούν με επόμενες ΕΣΣΟ, η προσαύξηση που προνοείται στο άρθρο 48 (1) (α), μειώνεται ως ακολούθως:
(α) Τέσσερις (4) μήνες, εάν θα εκπλήρωναν πλήρη στρατιωτική θητεία.
(β) Τρεις (3) μήνες, εάν θα εκπλήρωναν μειωμένη στρατιωτική θητεία έξι (6) μηνών και βραχύτερη τις πλήρους θητείας.
(γ) Δύο (2) μήνες, εάν θα εκπλήρωναν μειωμένη στρατιωτική θητεία βραχύτερη των έξι (6) μηνών.
β. Εναλλακτική Κοινωνική Υπηρεσία:
Για όσους κατατάγηκαν με τις 2016 Α και Β ΕΣΣΟ, καθώς και για όσους θα καταταγούν με επόμενες ΕΣΣΟ, η προσαύξηση που προνοείται στο άρθρο 48 (1) (β), μειώνεται ως ακολούθως:
(α) Πέντε (5) μήνες, εάν θα εκπλήρωναν πλήρη στρατιωτική θητεία.
(β) Τέσσερις (4) μήνες, εάν θα εκπλήρωναν μειωμένη στρατιωτική θητεία έξι (6) μηνών και βραχύτερη τις πλήρους θητείας.
(γ) Τρεις (3) μήνες, εάν θα εκπλήρωναν μειωμένη στρατιωτική θητεία βραχύτερη των έξι (6) μηνών».