Παιδί, το περιβόλι μου που θα κληρονομήσεις,

όπως το βρεις κι όπως το δεις να μην το παρατήσεις. […]

Κι αν είναι

κι έρθουνε χρόνια δίσεχτα, πέσουν καιροί οργισμένοι,[…]

μη φοβηθείς το χαλασμό.

Φωτιά! Τσεκούρι!

Τράβα,

ξεσπέρμεψέ το, χέρσωσε το περιβόλι, κόφ’ το,

και χτίσε κάστρο απάνου του και ταμπουρώσου μέσα,

για πάλεμα, για μάτωμα, για την καινούρια γέννα

[…]

Ακουμπώντας με ευλάβεια στα λόγια του ποιητή μας Κωστή Παλαμά, όπως αυτά αποτυπώνονται στους στίχους του ποιήματος «Πατέρες», και με αισθήματα απέραντου σεβασμού και αμέτρητης υπερηφάνειας, συγκεντρωθήκαμε σήμερα στον Ιερό Ναό Μεταμορφώσεως του Σωτήρος στο Λιμνάτι, για να αποτίσουμε τον ελάχιστο φόρο τιμής, στο άξιο τέκνο της ελευθερίας της κοινότητας Δημήτρη Χαραλάμπους.

Ο μεστός και πάντοτε επίκαιρος λόγος του Παλαμά, μας μεταδίδει με παραστατικότητα και εκφραστικότητα την αγωνία και την βαθύτατη ανάγκη του Έλληνα για υπεράσπιση της πατρίδας και διασφάλιση της συνέχειας της ιστορίας, του πολιτισμού και της παράδοσης.

Με τον ίδιο τρόπο ο Ρίτσος στη «Ρωμιοσύνη» του, μας μεταφέρει τον ατελείωτο πόθο των Ελλήνων στον ατέρμονο αγώνα για ελευθερία και δικαιοσύνη.

«Αὐτὰ τὰ δέντρα δὲ βολεύονται μὲ λιγότερο οὐρανό,

αὐτὲς οἱ πέτρες δὲ βολεύονται κάτου ἀπ᾿ τὰ ξένα βήματα,

αὐτὰ τὰ πρόσωπα δὲ βολεύονται παρὰ μόνο στὸν ἥλιο,

αὐτὲς οἱ καρδιὲς δὲ βολεύονται παρὰ μόνο στὸ δίκιο».

Ήταν εκείνη η ίδια και απαράλλαχτη αγωνία, ο πόθος και η ανάγκη για απελευθέρωση από τα δεσμά και αυτοδιάθεση, που φούντωσε και γιγαντώθηκε στις ψυχές των Ελλήνων της Κύπρου, κατά την περίοδο της αγγλικής διακυβέρνησης.

Η δεκαετία του ΄50 αποτελεί κομβική περίοδο για την ιστορία της πατρίδας μας. Το κυπριακό ζήτημα και οι εθνικές διεκδικήσεις του Κυπριακού Ελληνισμού, οι οποίες βρίσκονταν αδιαλείπτως στο προσκήνιο στο πρώτο μισό του εικοστού αιώνα, μετά από συνεχείς πολιτικές ζυμώσεις κατέληξαν βαθμιαία να εξελιχθούν σε ένα ιδιαιτέρως πολύπλοκο ζήτημα με διεθνείς διαστάσεις.

Οι Έλληνες της Κύπρου, αγανακτισμένοι από την αντιμετώπιση των αποικιοκρατικών αρχών, αλλά και απογοητευμένοι από τη συμπεριφορά του διεθνούς παράγοντα, ήταν αποφασισμένοι να αποκαταστήσουν το δίκαιο, εκπληρώνοντας στο ακέραιο τον προαιώνιο πόθο για ένωση και ενσωμάτωση στον εθνικό κορμό.

Μπολιασμένοι από τον αγώνα των ηρώων και των ηρωίδων της Ελληνικής Επανάστασης του 1821, και της μνημειώδους αντίστασης εναντίον του φασισμού το 1940, οι οποίοι μετέδωσαν άσβεστη τη φλόγα της μαχητικότητας σε κάθε σκλαβωμένη γωνιά του Ελληνισμού, έλαβαν την απόφαση για εξέγερση και διεκδίκηση της δυσαπόκτητης λευτεριάς.

Ο προαιώνιος ασίγαστος πόθος για Ένωση με τη Ελλάδα φούντωσε πλέον όσο ποτέ άλλοτε στις καρδιές και στις ψυχές των Κυπρίων, προσδιορίζοντας ως μόνη λύση τον ένοπλο αγώνα.

Το έργο που αναλάμβαναν γνώριζαν πολύ καλά ότι ήταν πολύ δύσκολο. Η βούληση όμως, η αποφασιστικότητα και η πίστη στο δίκαιο του αγώνα ήταν ανυπέρβλητες.

[…] Φτάνει μια ίδέα να στο πει, μια ιδέα να στο προστάξει

Κορώνα ιδέα, ιδέα σπαθί, που θα ειν΄ απάνου απ΄όλα! […].

Αυτή η θεμελιώδης ιδέα, για την οποία μιλά ο Κωστής Παλαμάς, ήταν για τους Έλληνες της Κύπρου η μυστική, ιερή μέθη της Ελευθερίας και της Ένωσης. Αυτή που έφτασε τη συνείδηση του κάθε Κύπριου στα όριά της, αυτή που τον ωθούσε να υπερβεί δυνάμεις και να μάχεται μέχρις εσχάτων, ακόμα κι όταν εκ των προτέρων αντιλαμβανόταν ότι πρόκειται για έναν άνισο αγώνα, αυτή η υπέρτατη ιδέα ώθησε και τον ήρωα που μνημονεύουμε σήμερα, τον Ιούλιο του 1956 να δώσει τον όρκο και να ενταχθεί στην ΕΟΚΑ.

Κυρίες και κύριοι,

O Δημήτρης Χαραλάμπους γεννήθηκε το 1925 στο Λιμνάτι, στην οικογένεια του Χαράλαμπου Αναστάση και της Διαμαντούς Παπαπέτρου. Μαζί με τα επτά αδέλφια του μεγάλωσαν σε πολύ δύσκολες συνθήκες.

Με φτώχια και στερήσεις, αλλά με απλόχερη αγάπη και στοργή.

Η ανάγκη για στήριξη της οικογένειάς του τον οδήγησαν, μετά την ολοκλήρωση των μαθητικών του σπουδών, να ακολουθήσει το επάγγελμα του οικοδόμου και να αναμιχθεί ενεργά στο συνδικαλιστικό κίνημα.

Αμέσως μετά την ένταξή του στον αγώνα, συνδέθηκε με την αντάρτικη ομάδα της περιοχής του. Υπήρξε σύνδεσμος της οργάνωσης, αναλαμβάνοντας χρέη οδηγού των ομάδων και αποστολές τροφοδοσίας τους. Έλαβε επίσης μέρος σε ενέδρες εναντίον των Άγγλων στον δρόμο Λεμεσού – Αμιάντου.

Όταν οι Άγγλοι στρατιώτες διεξήγαγαν έρευνα στο χωριό, κατάφερε να ξεφύγει, ενώ άλλα τοπικά στελέχη της ΕΟΚΑ συνελήφθησαν και κρατήθηκαν στα κρατητήρια. Λίγο αργότερα συνελήφθη και ο ίδιος και αφού κρατήθηκε για 17 μέρες απολύθηκε.

Ακολούθως ορίστηκε υπεύθυνος της ΕΟΚΑ στο Λιμνάτι και έδρασε με τους υπόλοιπους αντάρτες, που κρύβονταν στο «Σπήλαιο του Κουταλιανού» και άλλα κρησφύγετα στη γύρω περιοχή.

Κατά τις μετακινήσεις του είχε εντοπιστεί και ελεγχθεί αρκετές φορές από τους Άγγλους, αλλά σε όλες πέτυχε να μην αποκαλυφθεί, διαφεύγοντας της σύλληψης.

Το σπίτι του χρησιμοποιήθηκε για την απόκρυψη υλικού της ΕΟΚΑ και σε ορισμένες περιπτώσεις για την κατασκευή αυτοσχέδιων ναρκών, που χρησιμοποιήθηκαν σε ανατινάξεις και δολιοφθορές. Πάντα στο πλευρό του, συνοδοιπόρος, συναγωνίστρια και συμπαραστάτης, η σύζυγός του Άρτεμις, η οποία φρόντιζε για τη σίτιση των ανταρτών.

Στις 13 Οκτωβρίου του 58, έλαβε οδηγία να οργανώσει την επίσκεψη και να συνοδεύσει τον τομεάρχη του στη Λάνια. Μετά από ενέδρα των Άγγλων στην περιοχή Κοκκινόγεια, στην οποία διεξήχθη μάχη με ανταλλαγή πυρών, ο Δημήτριος Χαραλάμπους έπεσε ηρωικά μαχόμενος. Πέρασε στο πάνθεο των αθανάτων και ηρώων του Ελληνισμού.

Χωρίς δάκρυα στα μάτια τον αποχαιρέτισε για το αιώνιο ταξίδι η σύζυγός του, η οποία, εκτός από μάνα, στάθηκε και σαν πατέρας στα δυο παιδιά τους, τον Μιλτιάδη και την Ηρούλα, ανατρέφοντας τα με τις αρχές και αξίες, για τις οποίες ο πατέρας τους βάδισε ολόρθος στον δρόμο του χρέους, του καθήκοντος, της τιμής, της αξιοπρέπειας και του ήθους.

Άλλωστε την αρετή και τη λεβεντιά δεν πρέπει να την κλαις.

Γιατί η αρετή και η λεβεντιά δεν χάνονται. Μένουν αιώνια ζώσες, στο πλευρό μας, δίπλα μας, μέσα στις καρδιές μας, άφθαρτες και άσπιλες.

Αυτό είναι ο ηρωικός θάνατος. Το άσβεστο αμόλυντο φως που φωτίζει τον δρόμο προς την ελευθερία και οδηγεί τα βήματα μας και τα βήματα των επερχόμενων γενιών.

Κυρίες και κύριοι,

Η σύντομη σε διάρκεια, αλλά πλήρης σε περιεχόμενο ζωή του Δημήτρη Χαραλάμπους και ο ηρωικός του θάνατος αποτελεί για εμάς αιώνια παρακαταθήκη.

Γιατί ο ηρωισμός στη μάχη είναι συνώνυμος με την αυτοθυσία.

Και η αυτοθυσία, είναι αυτή που, ως εκκωφαντικό ηχείο, αλλά συνάμα και ως ο απαλότερος εσωτερικός παλμός, μας καλεί σε προβληματισμό.

Προσμετρώντας τις ευθύνες και τις υποχρεώσεις μας, στεκόμαστε με σθένος απέναντι στις εθνικές προκλήσεις.

Δηλώνουμε ξεκάθαρα ότι οι αντιξοότητες και τα εμπόδια που προκύπτουν, ως αποτέλεσμα της μακράς παράνομης υφιστάμενης κατάστασης πραγμάτων στο νησί, δεν θα εξαντλήσουν τις αντοχές μας και δεν θα μεταλλάξουν τον στόχο μας για άρση της κατοχής, απελευθέρωση και επανένωση της Κύπρου.

Θα συνεχίσουμε να αγωνιζόμαστε με κάθε δυνατό τρόπο και αξιοποιώντας κάθε ευκαιρία, για να δημιουργήσουμε τις συνθήκες εκείνες που θα ανοίξουν τον δρόμο για επανέναρξη της διαδικασίας των συνομιλιών.

Μια διαδικασία η οποία επιδιώκουμε να οδηγήσει σε μια βιώσιμη συνολική διευθέτηση του κυπριακού προβλήματος.

Κυρίες και κύριοι,

Σήμερα, με ταπεινότητα αποτίουμε τον οφειλόμενο φόρο τιμής στον Δημήτρη Χαραλάμπους.

Στο Μνημείο Ηρώων της κοινότητας, οι προτομές του Δημήτρη Χαραλάμπους και του συναγωνιστή του Βασίλη Αλεξάνδρου θα μας υπενθυμίζουν για πάντα την προσφορά τους στην πατρίδα και θα συμβολίζουν την αιώνια εκτίμηση των κατοίκων Λιμνατίου, αλλά και ολόκληρου του Κυπριακού Ελληνισμού, στις άφθαρτες και άφθαστες μορφές τους.

Η προσήλωσή του Δημήτρη Χαραλάμπους στο καθήκον και η αυταπάρνησή του, θα κοσμεί αέναα την τρισένδοξη ιστορία μας.

Τιμή και δόξα στον Δημήτρη Χαραλάμπους και σε όλους όσοι αγωνίστηκαν και έπεσαν για την υπεράσπιση της ελευθερίας και της δικαιοσύνης της πατρίδας μας.