Με ιδιαίτερη συγκίνηση και εθνική περηφάνεια συγκεντρωθήκαμε σήμερα, εδώ, στο πάρκο «Πεσόντων και Αγνοουμένων της 33^ης Μοίρας Καταδρομών» στο Μαρί, για να τελέσουμε το ετήσιο εθνικό μνημόσυνο τον αξιωματικών, υπαξιωματικών και καταδρομέων της Μοίρας, που έπεσαν μαχόμενοι κατά τη διάρκεια της τουρκικής εισβολής του 1974.

Για να τιμήσουμε αυτούς που πολέμησαν με απαράμιλλο θάρρος  προσφέροντας τη ζωή τους θυσία στον βωμό της ελευθερίας της πατρίδας μας.

Αυτούς που ενώ γνώριζαν πολύ καλά ότι απέναντί τους θα βρουν τις υπέρτερες δυνάμεις του άνομου εγκληματία εισβολέα, με τόλμη και αυταπάρνηση, βρέθηκαν να μάχονται στα απύθμενα βάθη του σκότους που προκάλεσε η τουρκική εισβολή, δηλώνοντας βροντερά «παρών» στο κάλεσμα του χρέους και της τιμής.

Μνημονεύουμε λοιπόν και καταθέτουμε στέφανα τιμής και ευγνωμοσύνης στους θρυλικούς «από το χρέος μη κινούντες» πρασινοσκούφηδες της 33 Μοίρας Καταδρομών.

Θα ήθελα καταρχάς να ευχαριστήσω το Σωματείο «33^η ΜΟΙΡΑ ΚΑΤΑΔΡΟΜΩΝ  1974 - ΠΕΛΛΑΠΑΪΣ» για την τιμητική πρόσκληση να χαιρετίσω τη σημερινή εκδήλωση.

Ο χώρος στον οποίο βρισκόμαστε σήμερα, τόπος ιερός, τόπος αυτογνωσίας, περισυλλογής, προσευχής, υπενθυμίζει σε όλους εμάς ότι αποτελεί καθήκον και αποστολή μας η προσήλωση στον εθνικό στόχο, που δεν είναι άλλος από την απελευθέρωση της κατεχόμενης γης μας.

Με την ευκαιρία της σημερινής εκδήλωσης καλωσορίζω στην Κύπρο την οικογένεια του ήρωα διοικητή της Μοίρας Γεώργιου Κατσάνη, καθώς και τον Βασίλειο Ροκκά, διοικητή τότε του 33^ου Λόχου Κρούσεως και τους εκφράζω την ευγνωμοσύνη μας για τον ηρωισμό και τη γενναιότητα που επέδειξαν.

Καλωσορίζω επίσης τους καταδρομείς Στρατηγούς Κωνσταντίνο Τραχανατζή, ο οποίος υπηρέτησε στη Μοίρα μετά τις πολεμικές επιχειρήσεις του 74, και Δημοσθένη Ρούκα, που υπηρέτησε στη Μοίρα πριν την τουρκική εισβολή και ακολούθως επέστρεψε  στην Κύπρο, ως Αξιωματικός της Α΄ Μοίρας Καταδρομών στην επιχείρηση «ΝΙΚΗ».

Οι συγκινητικές αφηγήσεις λοκατζήδων της 33^ης Μοίρας Καταδρομών που πολέμησαν στο πλευρό των αξιωματικών τους, στις κρίσιμες μάχες που δόθηκαν, περιγράφουν το ήθος, το σθένος, την ηγετική δεινότητα και τον απαράμιλλο ηρωισμό που επέδειξαν στο πεδίο της τιμής και του καθήκοντος.

Όπως αυτοί που τους έζησαν μαρτυρούν, πως όταν βρέθηκαν κατάματα με τον θάνατο δεν λιποψύχησαν και δεν διανοήθηκαν στιγμή να εγκαταλείψουν τα όπλα τα ιερά.

Παρέμειναν εκεί, μέχρις εσχάτων, μπροστάρηδες στην πρώτη γραμμή.

Εκεί, την ώρα που η φωτιά έκαιγε.

Κυρίες και κύριοι,

Ανήμερα της τουρκικής εισβολής του 1974, οι Μοίρες Καταδρομών της Εθνοφρουράς έλαβαν διαταγή να εφαρμόσουν το «Σχέδιο ΛΑΒΙΔΑ». Προέβλεπε την κατάληψη των υψωμάτων του Πενταδακτύλου, που περιέβαλλαν τη διάβαση της Αγύρτας, με σκοπό την καταστροφή των τουρκικών φυλακίων και την αποτροπή σύνδεσης του προγεφυρώματος των δυνάμεων απόβασης με τον τουρκοκυπριακό θύλακα του Κιόνελι.

H 33^η Μοίρα, το απόγευμα προωθήθηκε στους χώρους διασποράς, που αποτελούσαν το σημείο εκκίνησης της νυκτερινής ενέργειας με στόχο τα υψώματα Πετρομούθκια, Πύργος Παυλίδη, Γκαμήλα και Άγιος Ιλαρίωνας. 

Στις 11 το βράδυ άρχισε η επιχείρηση. Ο Διοικητής της Μοίρας, βάδισε μπροστάρης, μαζί με τον 1^ο Λόχο. Στις 2 το πρωί της Κυριακής 21^ης  Ιουλίου, μετά από τρείς ώρες καταιγιστικών μαχών κατακτήθηκαν τα 2 πρώτα υψώματα. Επόμενος στόχος ο Άγιος Ιλαρίωνας, ο οποίος μέχρι τις πρωινές ώρες τέθηκε υπό την κατοχή των θαρραλέων λοκατζήδων μας.

Και ενώ όλοι ανέμεναν την αντικατάσταση των Καταδρομέων με Μονάδες Πεζικού, όπως δηλαδή προβλεπόταν και στα σχέδια, αυτό δεν έγινε ποτέ. Το φως της επόμενης ημέρας βρήκε τους μαχητές της Μοίρας Καταδρομών να αμύνονται απέναντι στη σφοδρότατη επίθεση του ενισχυμένου πλέον με τμήματα ειδικών δυνάμεων Τούρκου εισβολέα.

Δυστυχώς κατά τη διάρκεια της επόμενης ημέρας, όταν η στάθμη των πυρομαχικών άρχισε να πέφτει επικίνδυνα, και οι Τούρκοι συνέχιζαν να ενισχύονται με επιπλέον δυνάμεις στη σφοδρότατη μάχη που ακολούθησε, δόθηκε διαταγή εγκατάλειψης των καταληφθέντων υψωμάτων και επιστροφής στους χώρους διασποράς.

Η προσπάθεια απαγκίστρωσης εξελίχθηκε με λυσσαλέες μάχες και καταιγισμό πυρών από τους Τούρκους. Στις 9 το πρωί της 21^ης Ιουλίου, ο διοικητής της Μοίρας διέβη δαφνοστεφής το κατώφλι του πανθέου των αθανάτων ηρώων του Έθνους μας. Έπεσε μαχόμενος, από βόλι ελεύθερου σκοπευτή. Όρθιος, αγονάτιστος, αγέραστος.

Οι επανειλημμένες προσπάθειες των συναγωνιστών του να φθάσουν κοντά του για να του παρέχουν την απαραίτητη βοήθεια απέβησαν άκαρπες. Λόγω του τεράστιου όγκου πυρών που δέχονταν, αναγκάστηκαν να αναζητήσουν ασφαλή διαφυγή προς τα πίσω για να διασωθούν, αφήνοντας, δυστυχώς, νεκρούς συναγωνιστές στο πεδίο της μάχης.

Τις επόμενες ημέρες,  παρά τη θλίψη και την πικρία για τον τραγικό θάνατο του διοικητή τους, αλλά και το δυσάρεστο συναίσθημα ματαίωσης λόγω της μη εκπλήρωσης της αποστολής τους, οι γενναίοι Καταδρομείς της 33^ης Μοίρας συνέχισαν να αναλαμβάνουν αποστολές και να αγωνίζονται με κάθε τους δύναμη.

Στις 22 Ιουλίου, ο 33^ος  Λόχος Κρούσεως του υπολοχαγού Βασίλειου Ροκκά και ο 31^ος του αείμνηστου υπολοχαγού Νικόλαου Κατούντα διατάχθηκαν να μεταβούν στον Άγιο Γεώργιο Κερύνειας, με αποστολή την αναχαίτιση των τουρκικών δυνάμεων, που επιχειρούσαν να ενισχύσουν και να διευρύνουν το δημιουργηθέν προγεφύρωμα.

Επικεφαλής της δύναμης τέθηκε ο υποδιοικητής της Μοίρας Λοχαγός Ευάγγελος Μαντζουράτος, ο οποίος μετά τον θάνατο του Γεώργιου Κατσάνη ανέλαβε τη διοίκηση της Μοίρας. Ο αγώνας εξελίχθηκε γρήγορα σε μια άνιση, αλλά ηρωική μάχη εναντίον των τουρκικών δυνάμεων, που στον ενδιάμεσο χρόνο πέτυχαν να αποβιβάσουν μεγάλο αριθμό αρμάτων μάχης και τεθωρακισμένων οχημάτων.

Γρήγορα  περικυκλώθηκαν και διεξήγαγαν επικό εκ του συστάδην αγώνα προς όλες τις κατευθύνσεις, επιδεικνύοντας απαράμιλλη ανδρεία και γενναιότητα, έχοντας όμως πολλές απώλειες.

Πέραν των όσων συγκλονιστικών επισυνέβαιναν στον Πενταδάκτυλο, ο 32^ος Λόχος Κρούσεως, με επικεφαλής τον ανθυπολοχαγό Χρήστο Κότσαλη, πολέμησε λυσσαλέα στο αεροδρόμιο Λευκωσίας. Έχοντας στο πλευρό τους την Α’ Μοίρα Καταδρομών, που έφθασε στην Κύπρο με τα ΝΟΡΑΤΛΑΣ της επιχείρησης «ΝΙΚΗ», απέκρουσαν με επιτυχία τις συνεχείς επιθέσεις των τουρκικών δυνάμεων, αποτρέποντας την κατάληψη του αεροδρομίου, πριν αυτό παραδοθεί τελικά στις δυνάμεις του ΟΗΕ.

Στις 23 Ιουλίου, μετά την απόφαση για εκεχειρία, η Μοίρα μετέβη στο στρατόπεδό της και ακολούθως στη Λευκωσία για ανασυγκρότηση, παραμένοντας εκεί με την έναρξη της Β’ Φάσης της εισβολής, οπότε συνέχισε τον επικό της αγώνα αρχικά στη διάβαση Πανάγρων αντικαθιστώντας την 31^η Μοίρα, και ακολούθως στην Αγία Μαρίνα Σκυλούρας. 

Στις μάχες που δόθηκαν τον Ιούλιο του 74, η 33^η Μοίρα Καταδρομών κατέθεσε βαρύ φόρο αίματος.

Έπεσαν ή αγνοούνται μέχρι σήμερα εξήντα εννέα αξιωματικοί και οπλίτες, οι οποίοι έχοντας βαθιά ριζωμένο στην καρδιά το ρητό «Ο Τολμών Νικά» και το ρηθέν υπό του τελευταίου Βυζαντινού Αυτοκράτορα Κωνσταντίνου Παλαιολόγου «Πάντες αὐτοπροαιρέτως ἀποθανοῦμεν καὶ οὐ φεισόμεθα τῆς ζωῆς ἡμῶν», δεν διανοήθηκαν στιγμή να εγκαταλείψουν τις θέσεις τους, αλλά παρέμειναν εκεί, μέχρι το τέλος, μέχρι την ύστατη στιγμή.

Μαζί με τους καταδρομείς μνημονεύουμε επίσης τους πέντε έφεδρους οπλίτες πεζικού, που ακολούθησαν την 33^η Μοίρα, πολέμησαν και έχασαν τη ζωή τους στον Πενταδάκτυλο. Τα οστά τους ανευρέθηκαν το 2017 στον ομαδικό τάφο που εντοπίστηκαν και τα οστά του Γεώργιου Κατσάνη και ταυτοποιήθηκαν το 2020, στο πλαίσιο των εργασιών της Διερευνητικής Επιτροπής Αγνοουμένων.

Κυρίες και κύριοι,

Φίλες και φίλοι,

Αναλογιζόμενοι σήμερα το μεγαλείο της θυσίας αυτών που μνημονεύουμε σήμερα, καλούμαστε να αντιληφθούμε και το δικό μας χρέος έναντι της πατρίδας μας.

Οι πληγές της τουρκικής εισβολής και της παρατεταμένης κατοχής παραμένουν εδώ και 49 χρόνια ανοιχτές και ανεπούλωτες.

Τις βιώνουμε καθημερινά. Βλέπουμε τον πόνο και την απόγνωση στα μάτια των οικογενειών των πεσόντων μας, των οικογενειών των αγνοουμένων μας.

Ένα ιστορικό χρέος που αντανακλάται μέσα από τον ηρωισμό και τη θυσία των εύψυχων που τιμούμε σήμερα.

Να αγωνιστούμε μέχρις εσχάτων να προστατεύσουμε ό,τι κινδυνεύει και να διεκδικήσουμε ό,τι μας ανήκει.

Από την πλευρά μας δηλώνουμε ξεκάθαρα ότι δεν πρόκειται να συμβιβαστούμε με την απαράδεκτη υφιστάμενη κατάσταση.

Δεν μπορούμε να συμβιβαστούμε με την κατοχή. 

Προτεραιότητα του Προέδρου της Δημοκρατίας κ. Νίκου Χριστοδουλίδη είναι η άρση του αδιεξόδου και η επανέναρξη της διαδικασίας των συνομιλιών για εξεύρεση λύσης του Κυπριακού.

Μια λύση που θα επιτρέψει σε όλους τους Κύπριους συμπατριώτες μας να ευημερήσουν σε συνθήκες συνύπαρξης και ειρήνης, χωρίς αναχρονιστικές εξαρτήσεις και χωρίς σύστημα εγγυήσεων.

Κυρίες και κύριοι,

Μόνο όταν καταφέρουμε να απελευθερώσουμε την πολύπαθη πατρίδα μας, θα μπορέσουμε να δικαιώσουμε τη θυσία των ηρωικώς πεσόντων της 33 Μοίρας Καταδρομών.

Μόνο έτσι θα μπορέσουμε να ξεπληρώσουμε το χρέος απέναντι σ’ αυτούς, που με το παράδειγμά τους φώτισαν τον δύσβατο δρόμο της ευθύνης και του αγώνα.

Τιμή και δόξα στους λεβέντες καταδρομείς.

Τιμή και δόξα σε όσους πότισαν με το αίμα τους το δέντρο της ελευθερίας της πατρίδας μας.

Αιωνία ας είναι η μνήμη τους.

Προσευχόμαστε στον Ύψιστο για τη διακρίβωση της τύχης των αγνοουμένων αδελφών μας.