Με αισθήματα βαθύτατης ευγνωμοσύνης και απέραντου σεβασμού προσήλθαμε σήμερα στον Ιερό Ναό Παναγίας Χρυσελαιούσας στο Πολέμι, για να τελέσουμε το ετήσιο μνημόσυνο των ηρωικώς πεσόντων, κατά την εκτέλεση του καθήκοντος, κατοίκων της κοινότητας.
Για να απονείμουμε τις αρμόζουσες τιμές σ’ αυτούς που με τις πράξεις και τη θυσία τους σφράγισαν καθοριστικές στιγμές της ιστορίας της πατρίδας μας, και με το αίμα τους πότισαν την πολύπαθη κυπριακή γη, για να ανθίσει η δική μας λευτεριά.
Η θύμηση επιστρέφει στην πολυτάραχη γεμάτη κινδύνους και εμπόδια ιστορική διαδρομή της Κύπρου. Στις δεκαετίες, πριν και μετά την ανακήρυξη της Κυπριακής Δημοκρατίας, και στα κρίσιμα γεγονότα, τα οποία σηματοδότησαν και σημάδεψαν τη μετέπειτα πορεία και εξέλιξη, της πατρίδας και του λαού μας.
Στρέφουμε τη σκέψη στην περίοδο της βρετανικής αποικιοκρατικής κατοχής της Κύπρου. Τότε, στο πρώτο μισό του 20ου αιώνα, που τα κατακλυσμιαία γεγονότα στο διεθνές στερέωμα και το διογκούμενο αντι-αποικιακό κλίμα έθρεψαν και τον ασίγαστο πόθο των Κυπριών για αυτοδιάθεση και Ένωση με την Ελλάδα και οδήγησαν στον επικό απελευθερωτικό αγώνα της ΕΟΚΑ, ο οποίος έμελλε το 1959, να καταστήσει την Κύπρο ελεύθερη και ανεξάρτητη.
Μετά τον συγκλονιστικό αγώνα των Κυπρίων εναντίον της πάνοπλης βρετανικής αυτοκρατορικής δύναμης, με τις συμφωνίες Ζυρίχης – Λονδίνου του 1960, η Κύπρος απέκτησε δοτό Σύνταγμα, οι πρόνοιες του οποίου αποδείχθηκε ότι περιλάμβαναν ετεροβαρείς διακρίσεις και προκαλούσαν σοβαρές δυσχέρειες και δυσκολίες για την εύρυθμη λειτουργία του νεοσύστατου Κυπριακού κράτους. Οι αδυναμίες του Κυπριακού Συντάγματος προκαλούσαν συνεχείς τριβές ανάμεσα στις δύο κοινότητες.
Η Τουρκία, στην οποία δόθηκε ρόλος εγγυήτριας δύναμης, αμέσως μετά την ανακήρυξη της Κυπριακής Δημοκρατίας, άρχισε να θέτει σε εφαρμογή τα διχοτομικά της σχέδια στο νησί.
Μέχρι τα Χριστούγεννα του 1963 τα προβλήματα στην ομαλή λειτουργία του κράτους επιβάρυναν το κλίμα πολύ και η κατάσταση εσωτερικά βρισκόταν στα πρόθυρα «έκρηξης». Οι ένοπλες συγκρούσεις, οι οποίες αρχίζοντας από τη Λευκωσία, εξαπλώθηκαν και στις υπόλοιπες πόλεις, επιδείνωσαν δραματικά τις σχέσεις των Ελληνοκυπρίων και Τουρκοκυπρίων.
Παρά το γεγονός ότι μετά τις διακοινοτικές ταραχές του ΄63 και την αποχώρηση των Τουρκοκυπρίων από τις κρατικές θέσεις, το Συμβούλιο Ασφαλείας του ΟΗΕ, στις 4 Μαρτίου 1964 ενέκρινε Ψήφισμα, με το οποίο αναγνώριζε την ύπαρξη της Κυπριακής Δημοκρατίας, οι συγκρούσεις συνεχίστηκαν γιατί ο πρώτος και βασικός στόχος της Τουρκίας για κατάλυση του Κυπριακού κράτους δεν είχε επιτευχθεί. Η Τουρκία δεν υποχώρησε από τις επεκτατικές της βλέψεις και επεδίωκε πάση θυσία την αποσταθεροποίηση της ομαλής λειτουργίας του Κράτους, με τη δημιουργία τετελεσμένων σε όλες τις πόλεις της Κύπρου.
Το επόμενο χρονικό διάστημα, μέχρι το καλοκαίρι του 1964, οι προσπάθειες της εστιάστηκαν στη δημιουργία προγεφυρώματος στον θύλακα Κοκκίνων – Μανσούρας.
Η επικίνδυνη τούτη κατάσταση οδήγησε στην κινητοποίηση των κυπριακών ενόπλων δυνάμεων με προεξάρχουσα τη νεοσύστατη τότε Εθνική Φρουρά, με σκοπό την εξάλειψη του προγεφυρώματος. Στις 8 και 9 Αυγούστου, η Τηλλυρία δέχθηκε την αδίστακτη επίθεση των πάνοπλων τουρκικών δυνάμεων. Αποκορύφωμα αυτής υπήρξε ο ανελέητος βομβαρδισμός της ευρύτερης περιοχής από την τουρκική αεροπορία.
«Την 2αν απογευματινήν ώραν», ανακοίνωνε το Γραφείο Τύπου και Πληροφοριών στις 9 Αυγούστου, «[…] τουρκικά αεροσκάφη επετέθησαν κατά του Νοσοκομείου Πωμού, δύο νοσοκομειακών αυτοκινήτων εις το χωρίον και αυτού τούτου του χωρίου. Τα τουρκικά αεροσκάφη έρριψαν ροκέττας και εμπρηστικάς βόμβας και εμυδραλλιοβόλησαν τους αμάχους. […]Το χωρίον είναι τώρα εγκαταλελειμένον. Τα μόνα σημεία ζωής είναι τα βογγητά των τραυματιών και αι κραυγαί των περιφερομένων ζώων».
Νοσηλευτικό προσωπικό και εθνοφρουροί που περιθάλπονταν στο νοσοκομείο, το οποίο καταστράφηκε ολοσχερώς, έχασαν τη ζωή τους με φρικτό τρόπο.
Από τις τουρκικές αεροπορικές επιδρομές της 9ης Αυγούστου η κοινότητα Πολεμίου μαυροφόρεσε και θρήνησε γοερά για εννιά παιδιά της.
Τον Δημήτρη Μαυρογένους, γιατρό στο επάγγελμα, ο οποίος έπεσε προσφέροντας τις ιατρικές του υπηρεσίες στη Διμοιρία Υγειονομικού στο πρόχειρο Νοσοκομείο που αναπτύχθηκε στον Παχύαμμο.
Τον Ανδρέα Λάρδο, έναν από τους τραυματιοφορείς του Λόχου Εθελοντών Πολεμίου. Ο Ανδρέας, ο οποίος εργαζόταν ως δάσκαλος, στις 9 Αυγούστου, μετέβη στο νοσοκομείο και τέθηκε υπό τις διαταγές του ομοχώριου του γιατρού, υπεύθυνου του πρόχειρου νοσοκομείου.
Τον εικοσιπεντάχρονο Ανδρέα Μιχαήλ, δεκανέα του Λόχου Εθελοντών του Πολεμίου, τους δεκαοκτάχρονους εθελοντές Τηλέμαχο Χριστοδούλου, Ανδρέα Θουκυδίδη και Στέφανο Ζαλούμη. Τον δεκαεννιάχρονο Γιαννάκη Ιωαννίδη και τον εικοσιτριάχρονο Φρίξο Ανδρέου.
Εκεί τραυματίστηκε πολύ κρίσιμα και ο δεκαεννιάχρονος Νίκος Πολυκάρπου, ο οποίος απεβίωσε ένα μήνα αργότερα.
Όλοι τους νέοι άνθρωποι, γεμάτοι ζωή, ενέργεια, διάθεση για δημιουργία, όνειρα για το μέλλον.
Όλοι τους, παρά το νεαρό της ηλικίας τους, συμμετείχαν ενεργά στο εθνικό σάλπισμα για προάσπιση της πατρίδας, επιδεικνύοντας αστείρευτο θάρρος, αυταπάρνηση, αυτοθυσία, και ανιδιοτελή πατριωτισμό.
Γιατί όπως μας υποβάλλει ο μεγάλος Έλληνας φιλόσοφος Αριστοτέλης, οι νέοι προτιμούν να κάνουν όμορφα πράγματα, παρά αυτά που είναι προς το συμφέρον τους.
«[…] ἔστι δὲ ὁ μὲν λογισμὸς τοῦ συμφέροντος ἡ δὲ ἀρετὴ τοῦ καλοῦ […]».
Γιατί οι νέοι προτιμούν να πράττουν αυτό που φαίνεται ωραίο και όχι αυτό που υποδηλώνει το συμφέρον τους.
Γιατί οι πράξεις των νέων υπαγορεύονται από την καρδιά και το φιλότιμο και όχι από τη ψυχρή λογική.
Τη ζωή, των εύψυχων ανδρών του Πολεμίου που μνημονεύουμε, την καθοδηγούσαν περισσότερο οι ηθικοί κανόνες παρά το προσωπικό όφελος και η επιθυμία.
Γι’ αυτό και τα παιδιά του Πολεμίου στις 9 Αυγούστου, πιστοί στο κάλεσμα της πατρίδας, στις επιχειρήσεις Κοκκίνων – Μανσούρας, βρέθηκαν στο επίκεντρο της καταστροφικής λαίλαπας που προκάλεσαν οι βόμβες των τουρκικών αεροσκαφών και έπεσαν ηρωικά μαχόμενοι, υπέρ πίστεως και πατρίδος.
Μαζί μ’ αυτούς που, αναγνωρίζοντας τον θανάσιμο κίνδυνο τον οποίο ενείχε η επιλογή τους, αψήφησαν μεγαλοπρεπώς τον θάνατο, όρθωσαν το ανάστημα και αγωνίστηκαν με σθένος, μνημονεύουμε σήμερα και τον Δημητράκη Ιωάννου.
Όντας μόλις 14 ετών το 1955 συμμετείχε στον αγώνα της ΕΟΚΑ αναλαμβάνοντας αποστολές διανομής φυλλαδίων, μετάδοσης μηνυμάτων, γραφής συνθημάτων στους τοίχους, διοργάνωσης διαδηλώσεων στο σχολείο και συμμετοχής σε ενέδρες.
Με την ανακήρυξη της δημοκρατίας εντάχθηκε στις τάξεις του Κυπριακού Στρατού με τον βαθμό του ανθυπολοχαγού και συμμετείχε μεταξύ άλλων στις μάχες της Ομορφίτας και των Κοκκίνων. Ο Δημητράκης Ιωάννου απεβίωσε αιφνιδίως στις 10 Ιανουαρίου του 1968.
Ελληνίδες, Έλληνες,
Ο Κυπριακός Ελληνισμός, το 1964 προέβαλε ηρωική αντίσταση, για να αποτρέψει την προσπάθεια που κατεβλήθη εκ μέρους της Τουρκίας, για κατάλυση του Κράτους και διχοτόμηση του νησιού.
Τα επόμενα χρόνια ακολούθησε μια ζοφερή δεκαετία κατά την οποία το κλίμα εμφύλιας διχόνοιας και οι υπόγειες σκοτεινές διεργασίες και μεθοδεύσεις οδήγησαν στο εφιαλτικό πραξικόπημα και την προδοσία της 15ης Ιουλίου του 1974 και την καταβαράθρωση της Δημοκρατίας.
Πέντε ημέρες αργότερα, στις 20 Ιουλίου 1974, η Τουρκία, προκλητικά και βάρβαρα εισέβαλε στην Κύπρο.
Τα διχοτομικά της σχέδια που με αίμα και πόνο είχαν αποτραπεί μια δεκαετία πριν πλήγωσαν για άλλη μια φορά την κυπριακή γη. Οι Έλληνες της Κύπρου κλήθηκαν ξανά να υψώσουν το ανάστημα απέναντι στον υπέρτερο εισβολέα, να πάρουν τα όπλα και να προασπιστούν την ελευθερία και την εδαφική ακεραιότητα της πατρίδας τους.
Τιμούμε, λοιπόν, σήμερα τον Κώστα Σαββίδη και τον Ανδρέα Θεοδοσίου, οι οποίοι, ως έφεδροι αγωνίστηκαν με αυταπάρνηση και αυτοθυσία και έπεσαν ηρωικά μαχόμενοι στις 22 Ιουλίου του ΄74 στις μάχες της Πόλεως Χρυσοχούς.
Τιμούμε επίσης τον Αρέστη Σεργίου, αστυνομικό στο επάγγελμα, ο οποίος φονεύθηκε κοντά στο χωριό Ανδρολίκου στις 22 Αυγούστου 1974, γράφοντας με αυτό τον τρόπο το όνομά του στο μακρύ κατάλογο των αξιομνημόνευτων υπερασπιστών της πατρίδας μας.
Κυρίες και κύριοι,
Από τον ιερό τούτο χώρο όπου τιμούμε τη θυσία των πεσόντων της κοινότητας Πολεμίου, υποκλινόμαστε στις άφθαρτες μορφές τους και δηλώνουμε απερίφραστα ότι θα συνεχίσουμε με την ίδια πίστη και την ίδια αποφασιστικότητα τον αγώνα επίτευξης του υπέρτατου εθνικού μας στόχου. Της άρσης της κατοχής και την απόσυρση του τουρκικού στρατού που θα ανοίξει τον δρόμο για την απελευθέρωση και την επανένωση της πατρίδας μας.
Εκεί επικεντρώνονται σήμερα όλες οι προσπάθειες του Προέδρου της Δημοκρατίας κ. Νίκου Χριστοδουλίδη. Να αρθεί το παρατεταμένο αδιέξοδο και να δημιουργηθούν οι συνθήκες εκείνες που θα επιτρέψουν την επανεκκίνηση των συνομιλιών.
Με ειλικρινή διάθεση και μέσα από τη διαδικασία των συνομιλιών, υπό την αιγίδα του ΟΗΕ, και με την ενεργότερη εμπλοκή της ΕΕ επιδιώκουμε να καταλήξουμε επιτέλους σε μια έντιμη, αμοιβαίως αποδεκτή και λειτουργική λύση του κυπριακού προβλήματος.
Μια λύση η οποία θα άρει την κατοχή και τη διαίρεση και της πατρίδας μας, θα καταργεί τις αναχρονιστικές εγγυήσεις τρίτων χωρών και θα επιτρέπει στον λαό μας να διαβιώνει σε συνθήκες ασφάλειας, προόδου και ευημερίας, υπό καθεστώς ισονομίας και ισοπολιτείας.
Μισό αιώνα σχεδόν μετά την τουρκική εισβολή του 1974, ο λαός μας έχει αποδείξει ότι δεν μπορεί να συναινέσει και να συμβιβαστεί με τα τετελεσμένα της εισβολής και της κατοχής.
Είμαστε αποφασισμένοι με ορθολογισμό, ενότητα και ομοψυχία να διεκδικήσουμε ένα καλύτερο μέλλον για την πατρίδα και τον λαό μας, σε ένα κράτος ελεύθερο, στο οποίο θα επικρατεί η ειρήνη, η ασφάλεια και η δικαιοσύνη.
Το χρωστάμε στους ένδοξους προγόνους μας, στα παιδιά μας και τις επερχόμενες γενιές.
Αυτό μας καλούν να πράξουμε οι ήρωες που μνημονεύουμε σήμερα και όλοι όσοι έδωσαν τη ζωή τους, σε όλους τους αγώνες της πατρίδας μας .
Μόνο έτσι θα καταστούμε άξιοι συνεχιστές της πορείας τους.
Αιωνία ας είναι η μνήμη και η δόξα που συνοδεύει τους ηρωικώς πεσόντες της κοινότητας Πολεμίου. Είθε οι προσευχές μας για διακρίβωση της τύχης όλων των αγνοουμένων μας να εισακουστούν από τον Ύψιστο.
