Με αισθήματα ιδιαίτερης συγκίνησης και εθνικής υπερηφάνειας συγκεντρωθήκαμε σήμερα στο Μουσείο Αγώνος, για την επιτέλεση μιας αξιέπαινης πράξης. Της εκούσιας προσφοράς ενός αντικειμένου ιστορικής σημασίας, εκεί που αρμόζει να βρίσκεται, για να εκτίθεται στο κοινό.
Στον ιστορικό τούτο χώρο που, για 61 χρόνια, με ευλάβεια, συνέπεια και φροντίδα αναβιώνει με τον πιο εναργή και γλαφυρό τρόπο, ο σπουδαίος Αγώνας της ΕΟΚΑ του 55 - 59.
Τα κειμήλια και οι φωτογραφίες που εκτίθενται στο Μουσείο, σε συνδυασμό με τα κείμενα που παρατίθενται, τα φυλλάδια, τις προκηρύξεις και τις διαταγές της Οργάνωσης, αποτελούν αδιάψευστο μάρτυρα των ιστορικών γεγονότων και της πολύτιμης προσφοράς όλων των αγωνιστών και πεσόντων, που προσέτρεξαν στο ιερό κάλεσμα της πατρίδας για απελευθέρωση και αποκατάσταση του δικαίου.
Συντελούν, συνάμα, με καθοριστικό τρόπο στη διάσωση, διατήρηση και διάδοση της ιστορικής μνήμης, αποτελώντας υπόμνηση του καθήκοντος και της ευθύνης της παρούσας και των μελλοντικών γενιών της Κύπρου.
Οσοδήποτε ταπεινό κι αν μοιάζει κάποιο αντικείμενο, το ιστορικό βάρος που φέρει και οι πολύτιμες πληροφορίες που μπορούν να εξαχθούν από αυτό, το καθιστούν παρακαταθήκη για τους ιστορικούς και ερευνητές του παρόντος και του μέλλοντος.
Χάριν των δωρητών, κάθε Μουσείο καθίσταται πλουσιότερο. Πόσο μάλλον το Μουσείο Αγώνος, το οποίο φιλοξενεί αντικείμενα από μια χρονική περίοδο που καθόρισε την εξέλιξη της σύγχρονης ιστορίας της Κύπρου. Τότε που η επανάσταση ενός μικρού υπόδουλου λαού ανέτρεψε παγιωμένες παγκόσμιες αντιλήψεις και πολιτικές. Τότε που η ανθρωπιά και ο ψυχισμός του κάθε Ελληνοκύπριου προσμετρούνταν με την αγάπη για την πατρίδα και το συνάνθρωπο, την ανιδιοτελή προσφορά στον αγώνα, τη γενναιότητα και την αυτοθυσία για την επίτευξη του ιερού σκοπού.
Είναι γι’ αυτόν το λόγο που η ευγενική απόφαση παράδοσης της γραφομηχανής του ήρωα της ΕΟΚΑ Μάκη Γιωργάλλα, εκ μέρους της κυρίας Κυριακής Παμπορίδου, αποτελεί μια, αναντίλεκτα, συγκινητική και εξόχως αξιέπαινη πράξη.
Η περί ης ο λόγος γραφομηχανή αλλάζει σήμερα κάτοχο και από την κατηγορία των προσωπικών κειμηλίων αναδεικνύεται σ’ αυτήν της συλλογικής ιστορικής κληρονομιάς.
Θα βρίσκεται πλέον μαζί με τα υπόλοιπα προσωπικά αντικείμενα του αγωνιστή Μάκη Γιωργάλλα, που εκτίθενται στο Μουσείο.
Του ήρωα, που γεννήθηκε, ανατράφηκε και ανδρώθηκε μαζί με την υπέροχη γενιά του Αγώνα, με την αγάπη για τον Χριστό και την Ελλάδα.
Του μυημένου από το 1954 μέλους του εκτελεστικού Λευκωσίας, ομαδάρχη, κρατούμενου, κατάδικου, δραπέτη, αντάρτη, υπεύθυνου αντικατασκοπίας του τομέα Αγρού - Πιτσιλιάς, και εν τέλει ηρωικώς πεσόντα «Λιάκου» της ΕΟΚΑ.
Από σήμερα, λοιπόν, πλάι στην πλαστή του ταυτότητα με το όνομα Παναγιώτης Ιωάννου από την Κοντέα, στο τετράδιο αλληλογραφίας του, στα τρία βιβλιάρια κατηχητικών σχολείων, στο ατομικό του ημερολόγιο και στα δύο βιβλία του - τον πλατωνικό διάλογο «Πρωταγόρας» και την τραγωδία του Ευριπίδη «Ίφιγένεια εν Ταύροις» - θα βρίσκεται κι αυτή η γραφομηχανή.
Θα διαφυλάσσεται στο Μουσείο και όλοι θα έχουν την ευκαιρία να δουν ιδίοις όμμασι, το μέσο με το οποίο η άλκιμη νεάνιδα Κυριακή Παμπορίδου δακτυλογραφούσε σημειώματα και μηνύματα της Οργάνωσης.
Αγαπητή μου Κυριακή,
Μέσω της ευγενικής σας προσφοράς ανακαλούμε σήμερα στη μνήμη τον αγώνα της ΕΟΚΑ και τις αξίες και τα ιδανικά που ώθησαν τον Κυπριακό Ελληνισμό να υψώσει το ανάστημα απέναντι σε μια πάνοπλη αυτοκρατορική δύναμη, πράγμα αδιανόητο μπροστά στη λογική, αλλά εφικτό μπροστά στη δίψα και στον πόθο του δοκιμαζόμενου λαού, που τόλμησε.
Οι αγωνιστές της ΕΟΚΑ, αν και είχαν την επιλογή αποφυγής του θανάσιμου κινδύνου, που ενείχε η εμπλοκή τους στην Οργάνωση, εντούτοις επέλεξαν το δύσβατο δρόμο της προσφοράς, του καθήκοντος και της θυσίας.
Απορρίπτοντας τα πρόσκαιρα της καθημερινής ζωής επέλεξαν τη δύσκολη και ριψοκίνδυνη ζωή του αγωνιστή, του αντάρτη, του πολεμιστή.
Μια ζωή, κατά την οποία τα όνειρα δεν είχαν ημερομηνία λήξης και η ελευθερία αποκτούνταν μέσω του ευκλεούς θανάτου, και της οποίας το θεμέλιο ήταν η εθνική επιβίωση και η αξιοπρέπεια.
Κυρίες και κύριοι,
Ομολογώ ότι αισθάνομαι ιδιαίτερη συγκίνηση καθόσον με τον Μάκη Γιωργάλλα με συνδέουν δεσμοί αίματος.
Εκφράζω, προσωπικά τις ειλικρινείς μου ευχαριστίες, αλλά και τις ευχαριστίες της Πολιτείας, για την ευγενική δωρεά της γραφομηχανής στο Μουσείο Αγώνος.
Είμαι βέβαιος, ότι η επιθυμία και του ιδίου, όταν στις 30 Δεκεμβρίου του 56, ξεψυχούσε ψελλίζοντας το «Μάστρε μου πεθαίνω…ζήτω η Ελλάδα» - δίχως να καταφέρει να ολοκληρώσει δυστυχώς την τελευταία του λέξη - θα ήταν αυτή η γραφομηχανή να καταλήξει εδώ, για να αποτελεί αέναη υπενθύμιση του πατριωτισμού και της αποφασιστικότητας των Ελλήνων της Κύπρου της τότε εποχής.
Των χαρακτηριστικών αυτών που μας υπομνήουν σήμερα και που μας καλούν να φανούμε αντάξιοι συνεχιστές του αγώνα τους, ακολουθώντας το πρότυπο ευψυχίας και αγωνιστικότητας που μας παρέδωσαν με τη θυσία τους.
