«Είναι πολύ δύσκολον εις εμέ να ξεχωρίσω μεταξύ των τεσσάρων αυτών παλληκαριών ποιος ήταν ο γενναίος των γενναίων, διότι και οι τέσσαρες συνηγωνίσθησαν την στιγμήν εκείνην ποιος θα πέθαινε γενναιότερον».
Τα λόγια του Αρχηγού Διγενή στα Απομνημονεύματά του αποτυπώνουν το νόημα της θυσίας των τεσσάρων ηρώων του Λιοπετρίου.
Του Ανδρέα Κάρυου, του Ηλία Παπακυριακού, του Φώτη Πίττα και του Χρίστου Σαμάρα.
Έχοντας πλήρη συνείδηση της πατριωτικής μας ευθύνης και συναίσθηση του ιστορικού μας χρέους, κλίνουμε ευλαβικά το γόνυ, ανήμερα της ηρωικής τους θυσίας.
Ωθούμενοι από τα υψηλά τους οράματα, έμειναν πιστοί στην παλλαϊκή απαίτηση του Κυπριακού Ελληνισμού για ελευθερία και Ένωση με τη μητέρα πατρίδα.
Και στο νέο «Χάνι της Γραβιάς», όπως ονομάστηκε ο ταπεινός αχυρώνας στο Λιοπέτρι, οι τέσσερις ήρωες κατέθεσαν τη ζωή τους ως τεκμήριο της ακατανίκητης αγάπης για την Ελλάδα και όλα όσα σημαίνει: ως έννοια, ως σύνολο αρχών, ως ανεξάντλητη πηγή ιστορίας, πολιτισμού, παράδοσης και πανανθρώπινων ιδανικών.
Των ιδανικών που όπλισαν το χέρι και ατσάλωσαν το πνεύμα όλων των ηρώων της ΕΟΚΑ, όλων των αγωνιστών της Εποποιίας του 1955-59, ώστε να γράψουν τις πιο χρυσές σελίδες της σύγχρονης ιστορίας του Κυπριακού Ελληνισμού.
Είναι με τις πράξεις τους και με τα έργα τους που έδειξαν ότι προορίζονταν για τα μεγάλα και τα σπουδαία.
Οι τέσσερις λεβέντες βρέθηκαν το βράδυ της 30ης Αυγούστου 1958 εδώ, στο Λιοπέτρι, για να εκπαιδεύσουν συναγωνιστές τους.
Λίγες ώρες μετά, εμφανίζονται έξω από το χωριό αυτοκίνητα του Αγγλικού Στρατού.
Οι αγωνιστές προσπαθούν να διαφύγουν.
Μετά από ανταλλαγή πυροβολισμών με τους πάνοπλους Άγγλους στρατιώτες, επιστρέφουν και κρύβονται στον αχυρώνα.
Οι Άγγλοι επιβάλλουν κατ’ οίκον περιορισμό και διεξάγουν εντατικές και βάναυσες ανακρίσεις.
Στις 2 Σεπτεμβρίου εξασφαλίζουν πληροφορία ότι οι τέσσερις αγωνιστές βρίσκονται στον αχυρώνα.
Ανακρίνουν και βασανίζουν τον ιδιοκτήτη του, Παναγιώτη Καλλή, και την οικογένειά του, χωρίς να τους αποσπάσουν το παραμικρό.
Γνωρίζοντας ότι οι αγωνιστές της ΕΟΚΑ ζουν και αναπνέουν με το «Ελευθερία ή Θάνατος», οι Άγγλοι τους καλούν να παραδοθούν.
Όταν τελικά τολμούν να πλησιάσουν, οι αγωνιστές τους αποκρίνονται με τη γλώσσα των όπλων.
Ενισχύσεις καταφθάνουν. Η μάχη φουντώνει. Πολλοί Άγγλοι πέφτουν νεκροί και τραυματίες.
Χρησιμοποιούν χειροβομβίδες και εκρηκτικά, χωρίς αποτέλεσμα.
Δυο αγωνιστές επιχειρούν ηρωική έξοδο, όμως πέφτουν νεκροί.
Οι αποικιοκράτες, δειλοί και άτολμοι, όπως λίγους μήνες πριν στο κρησφύγετο του ήρωα, Υπαρχηγού της ΕΟΚΑ Γρηγόρη Αυξεντίου, επιχειρούν να πυρπολήσουν τον αχυρώνα με τους άλλους δυο αγωνιστές οχυρωμένους μέσα.
Ακόμη και σε αυτό αποτυγχάνουν.
Επιστρατεύουν ελικόπτερο το οποίο ρίχνει εμπρηστικές βόμβες, μετατρέποντας τον αχυρώνα σε ολοκαύτωμα.
Οι αγωνιστές ορμούν έξω, τραυματισμένοι και κατάκοποι από τον πολύωρο αγώνα ενάντια σε διακόσιους και πλέον στρατιώτες.
Η επίγειά τους παρουσία ολοκληρώνεται σε μια βροχή από σφαίρες και οι τέσσερις νέοι ανεβαίνουν περήφανοι κι αλύγιστοι τη σκάλα της αθανασίας.
Ο τόπος της θυσίας τους, γίνεται χώρος προσκυνήματος, ώστε για πάντα να μαρτυρά στον επισκέπτη το μεγαλείο του ηρωισμού και της λεβεντιάς τους.
Κυρίες και κύριοι,
Οι τέσσερις ήρωες του Λιοπετρίου, πριν από εξήντα χρόνια, έλαβαν τη δίκαιη θέση τους στο Πάνθεον των Ηρώων.
Με το παράδειγμά τους έθεσαν τον πήχη, πάρα πολύ ψηλά, για όλους εμάς. Για εμάς που αναγνωρίζουμε το νόημα της θυσίας τους και του αγώνα τους.
Για εμάς που έχουμε σήμερα, το καθήκον της υπεράσπισης της πατρίδας, του λαού και της ιστορίας μας, της λύτρωσης από το ζυγό ο οποίος από το 1974 ταλανίζει το μαρτυρικό νησί μας.
Ας μην ξεχνούμε, ότι η ιστορία είναι κριτής δίκαιος αλλά αμείλικτος.
Και έχει κρίνει ότι οι ήρωες της ΕΟΚΑ πέτυχαν, καθώς με τον αγώνα και τις θυσίες τους, απάλλαξαν την Κύπρο από την αποικιοκρατία.
Όταν θα έρθει η ώρα η δική μας, θα μας κρίνει για το δικό μας χρέος, το δικό μας καθήκον έναντι της τρισχιλιετούς ελληνικής κληρονομιάς.
Γι’ αυτό, η επανένωση της πατρίδας μας και ο τερματισμός του στάτους κβο που επέβαλε η εισβολή και η κατοχή εδώ και 44 χρόνια είναι στόχος αδιαπραγμάτευτος.
Η παρούσα κατάσταση δεν αποτελεί τη λύση του κυπριακού. Μόνο όταν απαλλαχτεί η πατρίδα μας από την κατοχή και τα σύμβολά της, όταν πέσει το τείχος που παράνομα τη χωρίζει στα δύο, όταν όλοι οι νόμιμοι κάτοικοι του νησιού μας, Ελληνοκύπριοι και Τουρκοκύπριοι, έχουμε την ευκαιρία να ζήσουμε αρμονικά σε καθεστώς ειρήνης και ασφάλειας, μέσω μιας δίκαιης, έντιμης και λειτουργικής λύσης, χωρίς στρατεύματα και εγγυητές, θα έχουμε εξοφλήσει την ιστορική επιταγή μας.
Προς αυτή την κατεύθυνση ως πολιτική ηγεσία του τόπου έχουμε συγκεντρώσει τις προσπάθειές μας. Με αποφασιστικότητα και υπευθυνότητα ο πρόεδρος της Δημοκρατίας είναι έτοιμος να συμμετέχει σ’ ένα νέο κύκλο διαπραγματεύσεων από το σημείο που διακόπηκαν τον περασμένο Ιούλιο στο Κραν Μοντανά, με δεδομένο το πλαίσιο των παραμέτρων που έχει θέσει ο Γενικός Γραμματέας των Ηνωμένων Εθνών ώστε μέσω του διαλόγου να επιτύχουμε μια λύση στη βάση των ψηφισμάτων και αποφάσεων των Ηνωμένων Εθνών, καθώς και των αρχών, των αξιών και του κεκτημένου της Ευρωπαϊκής Ένωσης.
Για να μπορέσουμε να πορευθούμε προς το μέλλον που μας αξίζει, το μέλλον που δικαιούμαστε κι εμείς και τα παιδιά μας πρέπει να καταστεί σε όλους σαφές ότι αναχρονιστικές κηδεμονίες και συστήματα εγγυήσεων δεν χωράνε στον τόπο μας.
Η νέα πρωτοβουλία του Οργανισμού Ηνωμένων Εθνών πρέπει να μας βρει μονιασμένους περισσότερο από κάθε άλλη φορά. Για το καλό της Κύπρου μας, πρέπει να μας γίνει βίωμα ότι η ενότητα στο σύνολο του κυπριακού λαού αποτελεί το μόνο στέρεο οικοδόμημα που μπορεί να οδηγήσει στην απελευθέρωση του νησιού.
Παράλληλα, δηλώνουμε προς πάσα κατεύθυνση από αυτό το βήμα ότι καμία τουρκική αδιαλλαξία, καμία απειλή και κανένα κώλυμα δε θα μας αναγκάσει να παρεκκλίνουμε της πορείας προς την απελευθέρωση και επανένωση της πατρίδας μας.
Με τους ήρωές μας οδηγούς στο δύσκολο δρόμο της επιστροφής, δίνουμε τη σεμνή αυτή υπόσχεση ενώπιον της ιστορίας μας.
Αιωνία ας είναι η μνήμη τους.
