Πριν προχωρήσω στις επιμνημόσυνές μου αναφορές, ως ελάχιστη ένδειξη σεβασμού και τιμής, επιτρέψετε μου να εκφράσω την απέραντη οδύνη και τη βαθύτατη θλίψη του Υπουργείου Άμυνας για τον αδόκητο χαμό του δευτεροετή Εύελπι Γιώργου Χατζηϊωνά.
Ο Γιώργος αποτελούσε υπόδειγμα άριστου Εύελπι με φιλοδοξίες κι όνειρα. Ήταν ένας ενάρετος νέος που με σεμνότητα επιζητούσε τη διάκριση σε ότι καταπιανόταν.
Με ταπεινότητα βρισκόταν πάντα διακριτικά στο πλευρό κάθε συνανθρώπου του που είχε ανάγκη, έτοιμος να προφέρει με ανιδιοτέλεια τη βοήθειά του.
Η μεγάλη οικογένεια της Εθνικής Φρουράς θα τον θυμάται πάντα λεβέντη, αγέραστο και χαμογελαστό. Η Κύπρος θρηνεί ένα πραγματικό παλικάρι, που έσβησε κατά την εκπαίδευση για την υπεράσπιση της πατρίδας. Τα ειλικρινή συλλυπητήρια της πολιτείας στους οικείους του. Ο Θεός να τους δίνει δύναμη και κουράγιο. Καλό ταξίδι στο φως Δευτεροετή Εύελπι Χατζηιωνά Γεώργιε του Σάββα, της δυνάμεως του 1ου Λόχου Ευελπιδών.
Κυρίες και κύριοι,
Με αισθήματα βαθιά συγκίνησης και απέραντης εθνικής υπερηφάνειας συγκεντρωθήκαμε σήμερα εδώ, στο Στρατόπεδο Μιχαλάκη Παρίδη, στην Απλάντα, για να αποδώσουμε, με τον προσήκοντα σεβασμό, τον αρμόζοντα φόρο τιμής στους ηρωικώς πεσόντες πολεμιστές του 286 Μηχανοκίνητου Τάγματος Πεζικού, και ταυτόχρονα να αναπέμψουμε δέηση στον Ύψιστο για διακρίβωση της τύχης των αγνοουμένων μας.
Η μνήμη όλων, φοβερή και αδυσώπητη, επιστρέφει σήμερα πιο ζωντανή από ποτέ στις ζοφερές, μαύρες, γεμάτες με πόνο και θάνατο, ημέρες της τουρκικής εισβολής του 1974. Αναπόδραστα ανακαλούμε τις θλιβερές εικόνες της 20ης Ιουλίου, όταν ο καταγάλανος καλοκαιρινός ουρανός της Κύπρου γέμισε μα πάνοπλους Τούρκους αλεξιπτωτιστές και η αγαπημένη θάλασσα της Κυρύνειας φορτώθηκε τον θάνατο και την καταστροφή που έφταναν από την Τουρκία.
Στ’ αυτιά μας αντηχούν τα εκκωφαντικά βουητά των αεροπλάνων, οι ομοβροντίες και οι ριπές των πολυβόλων που διατάραξαν το ήσυχο καλοκαιρινό πρωινό προκαλώντας σκηνές πανικού και αλλοφροσύνης στο λαό.
Αισθανόμαστε την ίδια ανατριχίλα που προκάλεσε ο παρατεταμένος διαπεραστικός ήχος των σειρήνων του πολέμου και βιώνουμε την ίδια ανησυχία των τρομοκρατημένων μανάδων που σφιχταγκάλιαζαν τα παιδιά τους που προσέτρεξαν να επιτελέσουν το καθήκον προς την πατρίδα, δίνοντας την ευχή τους και φιλώντας τα σταυρωτά.
Βιώνουμε τον ίδιο απέραντο φόβο που βίωσαν τα μικρά παιδιά, που έντρομα, με ένα βουβό δάκρυ, έμεναν πίσω και αποχαιρετούσαν τον επιστρατευόμενο πατέρα ή αδελφό τους.
Τον ίδιο αγιάτρευτο πόνο που βιώνουν οι συγγενείς των αγνοουμένων μας πέντε δεκαετίες τώρα, που προσευχόμενοι καθημερινά στην Παναγιά, αναμένουν εναγωνίως την επιστροφή των αγαπημένων τους προσώπων.
Κυρίες και κύριοι,
Ο Έλληνας ποιητής και ζωγράφος Νίκος Εγγονόπουλος, σε ένα ποίημά του, σε λίγες γραμμές, συνθέτει και περιγράφει με πολύ γλαφυρό τρόπο, αυτά που αρμόζουν στους εύψυχους πατριώτες.
«[…]
Για τους μεγάλους, για τους ελεύθερους,
για τους γενναίους, τους δυνατούς,
Αρμόζουν τα λόγια τα μεγάλα, τα ελεύθερα,
τα γενναία, τα δυνατά,
Γι’ αυτούς η απόλυτη υποταγή κάθε στοιχείου, η σιγή,
γι’ αυτούς τα δάκρυα, γι’ αυτούς οι φάροι,
κι οι κλάδοι ελιάς
[…]»
Σ΄ αυτούς τους ηρωικούς πεσόντες του 286 Μηχανοκίνητου Τάγματος Πεζικού αξίζουν όλες οι τιμές και η δόξα.
Γιατί λειτούργησαν αυτοβούλως θέτοντας την τιμή και την αγάπη για την πατρίδα υπεράνω όλων. Και στην τιμή βρίσκεται ενσωματωμένο το ήθος του ανδρός.
Οι ήρωες που μνημονεύουμε σήμερα, έστρεψαν τη ματιά στο ένδοξο παρελθόν του Ελληνισμού. Ζύγισαν τις δύσκολες στιγμές του παρόντος και ξεχύθηκαν στον αγώνα υπεράσπισης της πατρώας γης, με πρόσταγμα τις ιερές παρακαταθήκες των αθανάτων προγόνων μας.
Έχοντας σαν φτέρωμα την ελληνική αγωνιστικότητα και σαν αστείρευτη πηγή δύναμης τον τιμημένο στρατιωτικό όρκο που έδωσαν, ο οποίος ανάβλυζε από τις ψυχές των ηρώων που κείτονται στα αιματοβαμμένα χώματα της πατρίδας μας.
Στα αυτιά τους ηχούσε η προαιώνια σπαρτιάτικη εντολή που καλούσε για επιλογή ανάμεσα στη νίκη ή τον θάνατο.
«Φάσμα Θησέως εν όπλοις καθόραν προ αυτών, επί τους βαρβάρους φερόμενον» μας υποβάλλει ο Έλληνας βιογράφος Πλούταρχος στους «Βίους Παράλληλούς» του, περιγράφοντας πως οι Αθηναίοι που μάχονταν στον Μαραθώνα κατά των Μήδων έβλεπαν μπροστά τους, ένοπλο τον Θησέα να πολεμά μαζί τους.
Με τον ίδιο τρόπο, οι ήρωες της τρισχιλιετούς ιστορίας του Ελληνισμού, βρέθηκαν νοητά, δίπλα από τους μαχητές του 286 Μηχανοκίνητου Τάγματος Πεζικού. Συμμετείχαν στον αγώνα, ωσεί παρόντες, νοητά, ως οπτασίες, ως «φάσματα», στολίζοντας με τη μεγαλοσύνη τους την απαράμιλλη θυσία των δικών μας παλικαριών.
Κατέθεσε βαρύ φόρο αίματος το 286. 32 ηρωικώς πεσόντες, 8 αγνοούμενοι, 54 σοβαρά τραυματίες και δεκατρείς, που βίωσαν την οδυνηρή εμπειρία της σύλληψης, της αιχμαλωσίας και της ταπείνωσης.
Οι αριθμοί τεκμηριώνουν το μέγεθος της θυσίας και της προσφοράς. Αβάστακτος ο πόνος των απωλειών, καθόσον το προσωπικό της Μονάδας, κατόπιν παραλήψεων και επαναλαμβανόμενων λανθασμένων εκτιμήσεων και αποφάσεων της τότε ηγεσίας της Εθνικής Φρουράς, κατέληξε να αγωνίζεται αντιμέτωπο με πολλαπλάσιες εχθρικές δυνάμεις.
Παρόλη την πίκρα και απογοήτευση βρέθηκαν στις επάλξεις του αγώνα, πολεμώντας με σθένος, τόλμη και γενναιότητα.
Δέχθηκαν την ανελέητη τουρκική επίθεση από ξηράς και αέρος από μια σύγχρονη, πάνοπλη, πολεμική μηχανή, αντιτάσσοντας τον πενιχρό και πεπαλαιωμένο οπλισμό τους και μέσα – πολλά εξ αυτών του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου – τις αναξιόπιστες επικοινωνίες, τις μηδαμινές πληροφορίες και τις σημαντικές ελλείψεις σε προσωπικό.
Κυρίες και κύριοι,
Ιστορικά, το 286 Τεθωρακισμένο Τάγμα Πεζικού, το οποίο αργότερα μετονομάστηκε σε Μηχανοκίνητο Τάγμα ιδρύθηκε τον Μάρτιο του 1965, με έδρα το «Στρατόπεδο Αντισυνταγματάρχου Μιχαήλ Πουρνάρα» στην Κάτω Λακατάμεια. Αποτέλεσε την πρώτη μηχανοκίνητη Μονάδα της Εθνικής Φρουράς, με τεθωρακισμένα οχήματα μεταφοράς προσωπικού BTR.
Το 1973 μετεγκαταστάθηκε στην Κοκκινοτριμιθιά, δίπλα από το Στρατόπεδο της 23ης Επιλαρχίας Αρμάτων, αφού τα επιτελικά σχέδια προέβλεπαν την από κοινού ανάληψη πολεμικών αποστολών, ως εφεδρεία του ΓΕΕΦ.
Στις 18 Ιουλίου 1974, ο κύριος όγκος της Μονάδας βρισκόταν συγκεντρωμένος στο παλαιό στάδιο ΓΣΠ.
Παρά τις πληροφορίες που υπήρχαν για αναμενόμενη τουρκική πολεμική επιχείρηση, η διαταγή μετακίνησης της Μονάδας δεν εκδόθηκε έγκαιρα από το ΓΕΕΦ, κατά τις βραδινές ώρες της ίδιας ή της επόμενης ημέρας, αλλά, εκδόθηκε το πρωί της 20ης Ιουλίου, όταν πλέον η τουρκική εισβολή βρισκόταν σε εξέλιξη.
Σύμφωνα με τη διαταγή που δόθηκε, το Τάγμα έπρεπε να κινηθεί από Λευκωσία προς την Κερύνεια, στο δρομολόγιο Γερόλακκος – Κοντεμένος – Πάναγρα – Καραβάς.
Κατά την κίνηση το Τάγμα προχωρούσε με αραιούς σχηματισμούς. Κοντά στο χωριό Κοντεμένος, τουρκικά μαχητικά εντόπισαν τη Μονάδα και προέβησαν σε ανελέητη επίθεση κατά των οχημάτων της. Το γεγονός ότι η αποστολή διατάχθηκε να πραγματοποιηθεί υπό το φως της ημέρας, η επιλογή του συγκεκριμένου δρομολογίου και η ανυπαρξία αντιαεροπορικής κάλυψης επέφεραν στη Μονάδα σημαντικές απώλειες σε προσωπικό και μέσα.
Σημαντική λεπτομέρεια αποτελεί το γεγονός ότι η κίνηση της φάλαγγας του 286 ανακόπηκε από κατεστραμμένο στρατιωτικό όχημα του 281 Τάγματος Πεζικού, το οποίο υπέστη τις ίδιες απώλειες στον ίδιο ακριβώς χώρο, λίγες ώρες προηγουμένως. Η Μονάδα του Αντισυνταγματάρχη Γεώργιου Μπούτου, η οποία ακολουθούσε στο δρομολόγιο, δεν ενημερώθηκε και δεν γνώριζε για το συμβάν αυτό.
Έτσι, μετά το τραγικό αποτέλεσμα στον Κοντεμένο, το 286, με τις απώλειες που ήδη είχε, τέθηκε σε μεγάλο βαθμό εκτός μάχης. Οι συνολικά επτά νεκροί, και είκοσι πέντε τραυματίες, ανάμεσά τους και ο Διοικητής τους, ο οποίος εξέπνευσε αργότερα σε νοσοκομείο στην Αθήνα, ο μεγάλος αριθμός οπλιτών που υπέστησαν ψυχικά τραύματα, και τα έξι τεθωρακισμένα οχήματα που καταστράφηκαν, επηρέασαν καταλυτικά τη συνοχή, το ηθικό, την αποφασιστικότητα και το αξιόμαχο της Μονάδας, πριν αυτή εισέλθει στον πόλεμο.
Παρ’ όλα αυτά, κατά τις επόμενες ημέρες η Μονάδα ενεπλάκη επανειλημμένως με τις εχθρικές δυνάμεις.
Συμμετείχε μαζί με άλλες Μονάδες της Εθνικής Φρουράς στις σκληρές μάχες εναντίον των Τούρκων στο προγεφύρωμα, οι οποίες απέτυχαν, γιατί δεν ήταν επαρκείς οι δυνάμεις για την εξάλειψή του.
Λόγω των ανεπιτυχών προσπαθειών συντονισμού με τις άλλες Μονάδες υπό το «Συγκρότημα Μπούφα» και των κατά πολλούς λανθασμένων και αντιφατικών διαταγών σε ανώτατο επίπεδο, η Μονάδα ενεπλάκη με τον εχθρό χωρίς την απαραίτητη οργάνωση και προετοιμασία.
Το 286 Μηχανοκίνητο Τάγμα, αν και λαβωμένο έδωσε σκληρές μάχες και στις δύο φάσεις της τουρκικής εισβολής. Στον Κοντεμένο, στη Λάπηθο, στον Καραβά, στο Αγριδάκι, στον Άγιο Ερμόλαο, στη Σκυλλούρα, στον Άγιο Βασίλειο, στη Φιλιά και στο αεροδρόμιο Λευκωσίας, οι άνδρες της Μονάδας κατέθεσαν το άπαν των δυνάμεών τους.
Εξουθενωμένοι, καταπονημένοι και με τον πόνο της απώλειας των συμπολεμιστών τους στις ψυχές τους, με όσο οπλισμό, όσα μέσα και όσα πολεμικά εφόδια τους είχαν απομείνει, αλλά με απαράμιλλο σθένος και εμβληματική αγωνιστικότητα, συνέχισαν να υπερασπίζονται μέχρι της τελευταίας ρανίδος του αίματός τους την αγαπημένη μας πατρίδα.
Ο τελικός απολογισμός του 286 Μηχανοκίνητου Τάγματος στον πόλεμο παραμένει τραγικός. 40 απόντες. 32 πεσόντες και 8 αγνοούμενοι, μεταξύ αυτών και οι 4 – μέχρι και σήμερα – αγνοούμενοι της Διμοιρίας του έφεδρου ανθυπολοχαγού Ιωσήφ Σεργίδη, η απώλεια της οποίας – στο Ύψωμα Λαπάτσα – αποτελεί μια από τις τραγικότερες συνεισφορές του Τάγματος στις επιχειρήσεις του καλοκαιριού του ΄74.
Κυρίες και κύριοι,
Απ’ αυτόν εδώ το χώρο, δεν τιμούμε απλώς τους ενδόξως πεσόντες μαχητές του 286, αλλά ενισχύουμε και ενδυναμώνουμε παράλληλα τη θέλησή μας για συνέχιση των προσπαθειών που διεξάγουμε για απελευθέρωση και επιστροφή.
Έχουμε βαρύ χρέος και ευθύνη απέναντι στους ήρωές μας, απέναντι στην πατρίδα και την ιστορία μας. Με πίστη στο δίκαιο του αγώνα και με εθνική συστράτευση και ενότητα, είμαστε υποχρεωμένοι να αγωνιζόμαστε μέχρι την τελική δικαίωση, για να διασφαλίσουμε την ιστορική συνέχεια του Ελληνισμού σε μια ειρηνική και ευημερούσα πατρίδα.
Αυτός ήταν και παραμένει ο υπέρτατος εθνικός μας στόχος. Η λύση του κυπριακού προβλήματος. Μια λύση η οποία θα μας απαλλάξει από τα στρατεύματα κατοχής και θα τερματίσει επιτέλους τον εποικισμό.
«Όσο μένει η ανωμαλία, τόσο προχωρεί το κακό» είχε πει κάποτε ο Γιώργος Σεφέρης.
Γιατί εν προκειμένω, η αποδοχή της υφιστάμενης πραγματικότητας, ως de facto επιβαλλόμενης κατάστασης, αποτελεί όχι μόνο αμαχητί παράδοση της Κύπρου, αλλά και το προοίμιο ενδεχομένως περισσότερων και μεγαλύτερων συμφορών για την πατρίδα μας και τον Ελληνισμό γενικότερα.
Τη σωστή, βιώσιμη, ασφαλή λύση οφείλουμε στην ιστορία μας, σ’ αυτούς που έφυγαν με το καημό της επιστροφής, στα παιδιά μας και στις επόμενες γενιές.
Αποτελεί ύψιστη προτεραιότητα του Προέδρου της Δημοκρατίας κ. Νίκου Χριστοδουλίδη η επανέναρξη των συνομιλιών υπό την αιγίδα των Η.Ε. με την ενεργότερη εμπλοκή της ΕΕ. Θεωρούμε ότι η εμπλοκή υψηλόβαθμου Ευρωπαίου αξιωματούχου στη νέα διαδικασία θα αποβεί αρκούντως υποβοηθητική στην προσπάθεια του ΟΗΕ και θα συμβάλει στη δημιουργία του κατάλληλου κλίματος για επαναφορά της άλλης πλευράς στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων.
Την ίδια ώρα καθιστούμε σαφές ότι δεν πρόκειται να παρεκκλίνουμε από το δίκαιο του Αγώνα μας, από τις αρχές και τις αξίες μας, από το πλαίσιο μιας λύσης που θα ικανοποιεί το σύνολο του κυπριακού λαού, μέσα σε συνθήκες ασφάλειας, ευημερίας, ισοπολιτείας και συνδημιουργίας.
Η απαράδεκτη αξίωση για «λύση δύο κρατών» που διακηρύσσει το τελευταίο διάστημα η τουρκική πλευρά και εκφεύγει από τις αρχές του Διεθνούς Δικαίου αποτελεί τον προθάλαμο της οριστικής διχοτόμησης της πατρίδας μας.
Το τουρκικό αφήγημα δεν μπορεί να αποτελέσει μέρος της όποιας συζήτησης θα διεξαχθεί σε μια νέα διαδικασία διαλόγου.
Συμπατριώτισσες και συμπατριώτες,
Η κρισιμότητα των συγκυριών μας καλεί σε ενότητα και ομοψυχία. Δηλώνουμε απερίφραστα, ότι πρωταρχικό μας στόχο αποτελεί η επίλυση του εθνικού μας ζητήματος και προς τούτο είμαστε αταλάντευτα προσηλωμένοι και αποφασισμένοι να πετύχουμε το καλύτερο αποτέλεσμα.
Με φωτοδότες στο δύσκολο δρόμο της απελευθέρωσης τους αθάνατους ήρωες του 286 Μηχανοκίνητου Τάγματος Πεζικού, αλλά και όλους τους ήρωες των αγώνων της πατρίδας μας δίνουμε αυτή τη σεμνή υπόσχεση ενώπιον του Θεού και της ιστορίας μας.
Αιωνία ας είναι η μνήμη όλων των ηρώων της πατρίδας μας και είθε ο μεγαλοδύναμος να εισακούσει τις προσευχές και παρακλήσεις μας για την απελευθέρωση της πατρίδας μας και τη διακρίβωση της τύχης όλων των αγνοούμενων αδελφών μας.
