Με αισθήματα βαθύτατου σεβασμού προσήλθαμε σήμερα στον Ιερό Ναό Τιμίου Προδρόμου για να υποβάλουμε την ευγνωμοσύνη μας και να τιμήσουμε με τον προσήκοντα σεβασμό τους ηρωικώς πεσόντες μαχητές του 251 Τάγματος Πεζικού, κατά τη διάρκεια της τουρκικής εισβολής του 1974.
Τους ανδρείους και εύτολμους αξιωματικούς, υπαξιωματικούς, οπλίτες και έφεδρους της Μονάδας που,
παρά τις αντιξοότητες,
παρά τις ελλείψεις σε προσωπικό και μέσα,
παρά την απογοήτευση, την καταρρακωμένη ψυχολογία και το καταβαραθρωμένο ηθικό, από την προδοσία του πραξικοπήματος,
και παρά την ολιγωρία που επιδείχθηκε από τις στρατιωτικές αρχές,
δίχως να λογαριάσουν στιγμή τον κίνδυνο, αυτοβούλως τάχθηκαν στην υπηρεσία της πατρίδας και αντιστάθηκαν με πρωτόγνωρο θάρρος και αποφασιστικότητα στις «Θερμοπύλες της Κύπρου», την Κερύνεια, τις πρώτες, κρίσιμες ώρες εκδήλωσης της αποβατικής επιχείρησης των Τούρκων στο Πέντε Μίλι.
Πρόταξαν με ανδρεία τα στήθη τους στον Τούρκο εισβολέα και έδωσαν αγώνα προάσπισης της ελευθερίας και ανεξαρτησίας της πατρίδας μας, στις άνισες, όπως εξελίχθηκαν, και δραματικές μάχες με τις υπέρτερες δυνάμεις του Αττίλα.
Κάθε Ιούλιο, ένα κουβάρι πικρά συναισθήματα ξετυλίγονται και επιστρέφουν και μας θυμίζουν το εφιαλτικό, καταστροφικό πραξικόπημα της 15ης Ιουλίου 1974 και την τουρκική εισβολή που ακολούθησε πέντε ημέρες μετά και έσπειρε τον όλεθρο, τον θάνατο και την καταστροφή.
Αυτή την ώρα της μνημόνευσης, η σκέψη μας στρέφεται και στους ήρωές μας. Τους ηρωικούς μαχητές εκείνους που, ξαφνικά ένα πρωινό, κλήθηκαν να αναμετρηθούν με την ιστορία και έκαναν πράξη και βίωμα την αλληλένδετη τριάδα λέξεων του ρηθέντος υπό του Περικλέους, το οποίο συμπυκνώνει ολόκληρο το μεγαλείο του αρχαίου ελληνικού πνεύματος.
«Το εύδαιμον το ελεύθερον, το δ’ ελεύθερον το εύψυχον».
Για να είσαι ευτυχισμένος πρέπει να είσαι ελεύθερος, για να είσαι ελεύθερος πρέπει να είσαι γενναίος.
Και οι ήρωες που μνημονεύουμε σήμερα, ήταν όντως ελεύθεροι στην ψυχή και γενναίοι στη μάχη.
Γι’ αυτό και αυτοβούλως ύψωσαν το ανάστημα και έθεσαν το κοινό καλό της πατρίδας υπεράνω κάθε προσωπικής επιθυμίας.
Υπήρξαν ταυτόχρονα εύψυχοι, όσο λίγοι. Και η ευψυχία ξεχωρίζει από το θάρρος που σε ωθεί να ρίχνεσαι στη μάχη για την υπεράσπιση της δικαιοσύνης και της ελευθερίας. Ξεχωρίζει από την ανδρεία και την αμετακίνητη στάση, απέναντι σε κάθε δυσχέρεια, απέναντι σε κάθε απειλή.
Τέτοιοι εύψυχοι πολεμιστές ήταν οι μαχητές του 251 Τάγματος Πεζικού που στάθηκαν αλύγιστοι τις κρίσιμες ώρες. Εύψυχοι πατριώτες, ελεύθεροι Έλληνες.
Κάποιοι εξ αυτών που η μοίρα τους κράτησε ζωντανούς από το καμίνι του πολέμου βρίσκονται σήμερα εδώ και τιμούν τους συμπολεμιστές τους. Βρίσκονται εδώ, μαζί μας, ζωντανή μαρτυρία και απόδειξη του σθένους, της μαχητικότητας και της ηρωικής θυσίας αυτών που έπεσαν στο πεδίο της μάχης και της τιμής και αναδείχθηκαν στο πάνθεο των ηρώων της πατρίδας μας.
Τους ευχαριστούμε για την προσφορά τους.
Κυρίες και κύριοι,
Το 251 Τάγμα Πεζικού είχε την έδρα του στην Κερύνεια, δίπλα από την Εκκλησία της Παναγίας της Γλυκιώτισσας και ήταν οργανωμένο σε 5 Λόχους.
Ένας Λόχος Τυφεκιοφόρων βρίσκονταν στην έδρα του Τάγματος μαζί με το Λόχο Υποστηρίξεως και το Λόχο Διοικήσεως. Οι δύο άλλοι Λόχοι Τυφεκιοφόρων επάνδρωναν φυλάκια γύρω από τον θύλακα του Τέμπλους, μέχρι και τους βόρειους πρόποδες της Άσπρης Μούττης. Τα αντιαεροπορικά όπλα του Τάγματος, βρίσκονταν από τις 19 Ιουλίου του ΄74, κατόπιν διαταγής του Διοικητή τους, Αντισυνταγματάρχη Παύλου Κουρούπη, στους χώρους διασποράς.
Την ίδια ημερά ο Υποδιοικητής του Τάγματος μετατέθηκε στην 31η Μοίρα Καταδρομών, χωρίς να αντικατασταθεί από άλλον αξιωματικό.
Με την έναρξη της αποβατικής ενέργειας των Τούρκων στο Πέντε Μίλι, ο Διοικητής της Μονάδας, με το προσωπικό των τριών Λόχων που βρίσκονταν στην έδρα της Μονάδας, καθώς επίσης και με τα στελέχη του Ουλαμού με τα 4 πεπαλαιωμένα άρματα μάχης Τ-34 μετακινήθηκαν προς την περιοχή της εχθρικής απόβασης.
Λίγο μετά τις 8 το πρωί της 20ης Ιουλίου οι θέσεις των Μονάδων της Εθνικής Φρουράς και η ευρύτερη περιοχή της Κερύνειας μετατράπηκαν σε κόλαση πυρός από τους ανελέητους βομβαρδισμούς των τουρκικών πολεμικών αεροπλάνων και των πολεμικών πλοίων.
Η διαταγή για εφαρμογή των πολεμικών σχεδίων, δεν έφτασε ποτέ στο 251, παρά μόνο, όταν πια ανενόχλητες, οι Μονάδες του τουρκικού συντάγματος είχαν αποβιβαστεί στο Πέντε Μίλι.
Το Τάγμα με τον ισχνό πολεμικό του εξοπλισμό, αλλά με στρατιώτες με ψυχή λιονταριού, αμύνθηκε με σθένος και ενεπλάκη σε σφοδρές μάχες με τον τουρκικό στρατό, προκαλώντας στους εισβολείς σημαντικές απώλειες και κρατώντας τους καθηλωμένους επί 2 ημέρες στην ακτή αποβάσεως, αποτρέποντας συνένωση του προγεφυρώματος με τον θύλακα Λευκωσίας και παρέχοντας στην Εθνική Φρουρά χρόνο για να οργανώσει και να επιχειρήσει τη διάσπασή του.
3.500 Τούρκοι στρατιώτες της Ταξιαρχίας «Τσακμάκ» – τρία Τάγματα Πεζικού, ένα τάγμα πυροβολικού, δύο τάγματα πεζοναυτών – και αριθμός αρμάτων μάχης καθηλώθηκαν για 2 ημέρες από μερικές δεκάδες εύτολμους και ψυχωμένους μαχητές, οι οποίοι έδωσαν σκληρό και κρίσιμο αγώνα επιβίωσης και ανέμεναν εναγωνίως να ενισχυθούν, για να συνεχίσουν τον αγώνα, από άλλες Μονάδες που θα έστελνε έγκαιρα το ΓΕΕΦ.
Δυστυχώς, παρά τη γενναία μάχη που έδωσαν οι άνδρες του 251 στην περιοχή, οι πιο κρίσιμες στιγμές για την άμυνα της Κύπρου για αποτροπή των ολέθριων τετελεσμένων διήλθαν, χωρίς η Εθνική Φρουρά να επιτύχει ουσιαστικά αποτελέσματα.
Στις 22 Ιουλίου 1974, οι τουρκικές δυνάμεις, αφού κατάφεραν να αποβιβάσουν μεγάλο αριθμό δυνάμεων κινήθηκαν προς της Κερύνεια. Απέναντι τους βρέθηκαν πέραν των καταπονημένων από τη συνεχή διήμερη μάχη ανδρών του 251, επίστρατοι του 306 Τάγματος Επιστράτευσης και 2 Λόχοι της 33ης Μοίρας Καταδρομών. Όμως, η στρατιωτική και αριθμητική υπεροχή των εισβολέων έκαμψε την τιτάνια αντίσταση των μαχητών, οι γραμμές άμυνας διαρρήχθηκαν και μεμονωμένα ή κατά μικρές ομάδες οι άνδρες υποχωρούσαν προς την Κερύνεια, προσπαθώντας να αποφύγουν τον κίνδυνο κύκλωσης από τα εχθρικά τμήματα.
Τα υποχωρούντα τμήματα, παρά τις λιγοστές πιθανότητες επιτυχίας, αγωνίστηκαν γενναία μέχρις εσχάτων, τιμώντας στο έπακρο τον όρκο τιμής που έδωσαν στην πατρίδα.
Εκεί, στις 22 Ιουλίου, θεάθηκε μαχόμενος, πριν χαθεί, ο Παύλος Κουρούπης. Μέσα στον ασφυκτικά ενισχυόμενο κλοιό των τουρκικών δυνάμεων του Αττίλα. Εκεί τον είδαν τελευταία φορά οι στρατιώτες του, μαζί με τον ασυρματιστή του Λοχία Μιχαλάκη Κονναρή, ανάμεσα στις καταιγιστικές θεριστικές ριπές των Τούρκων.
Δεν εθεάθη νεκρός, δεν εθεάθη αιχμάλωτος.
Αγονάτιστος και αλύγιστος, όπως και οι υπόλοιποι ηρωικώς πεσόντες στρατιώτες του 251 Τάγματος Πεζικού, παρέμεινε ακλόνητος, «εφ’ ω ετάχθη», στις Θερμοπύλες της Κύπρου.
«Ω τρακόσιοι! σηκωθήτε
Και ξανάλθετε σ’ εμάς·
Τα παιδιά σας θέλ’ ιδήτε
Πόσο μοιάζουνε με σας».
Έγραφε στην 78η στροφή του Ύμνου εις της ελευθερία ο Διονύσιος Σολωμός.
Κυρίες και κύριοι,
Άνισο αγώνα έδωσαν και βαρύ τίμημα πλήρωσε το 251 Τάγμα Πεζικού. Όσοι από το προσωπικό γλίτωσαν κατά την ανελέητη πρώτη φάση της τουρκικής εισβολής, ανασυντάχθηκαν και βρήκαν το σθένος να σταθούν ξανά απέναντι στον εχθρό, στη δεύτερη φάση της εισβολής, στη γραμμή Μιας Μηλιάς – Κουτσοβέντη και αργότερα στην περιοχή Ιδαλίου – Ποταμιάς.
Το Τάγμα κατά τις μάχες τον Ιούλιο και Αύγουστο του 1974 μέτρησε τραγικές απώλειες. Πέραν του ενός τρίτου της δύναμης των 320 ανδρών της Μονάδας συγκαταλέγονται στους πεσόντες και αγνοούμενους, ενώ 75 άλλοι βίωσαν την αιχμαλωσία, αφού μεταφέρθηκαν σε στρατιωτικές φυλακές στην Τουρκία.
Οι άνδρες του Διοικητή Παύλου Κουρούπη, δεν έσκυψαν το κεφάλι υποταγμένοι στον Τούρκο εισβολέα.
Πολέμησαν για τα ιερά και τα όσια της πατρίδας.
Δεν εγκατέλειψαν το πεδίο της μάχης.
Αντιστάθηκαν με περισσή γενναιότητα.
Δεν παράτησαν το συμπολεμιστή.
Τίμησαν τον όρκο που έδωσαν, απάντησαν στο εθνικό κάλεσμα και προσέτρεξαν στην υπεράσπιση της πατρίδας.
Παρέμειναν στις επάλξεις μέχρις εσχάτων, καταθέτοντας μέχρι και την τελευταία ικμάδα δυνάμεως που διέθεταν.
Κυρίες και κύριοι,
Όπως οι άνδρες που τιμούμε σήμερα δεν υπήρξαν ριψάσπιδες, αλλά ακολουθώντας το ένδοξο παράδειγμα των ηρώων του Ελληνισμού, επέλεξαν να επαναλάβουν το «Μολών Λαβέ» του Λεωνίδα, έτσι και εμείς, με τη σειρά μας, οφείλουμε να αναλογιστούμε τις δικές μας ιστορικές ευθύνες και το ιερό καθήκον με το οποίο έχουμε επιφορτιστεί.
Έχουμε βαρύ ιστορικό χρέος και ανεκπλήρωτη υπόσχεση απέναντι στους ήρωες υπερασπιστές της πατρίδας μας.
Με την λύση του κυπριακού ως τελικό στόχο, ο Πρόεδρος της Κυπριακής Δημοκρατίας, κ. Νίκος Χριστοδουλίδης, με την ανάληψη των καθηκόντων του, ανέλαβε πρωτοβουλία, ούτως ώστε η Ευρωπαϊκή Ένωση να αναλάβει έναν πιο ενεργό ρόλο στη διαδικασία άρσης του αδιεξόδου και επανέναρξης του διαλόγου.
Επιδιώκουμε την επανέναρξη των συνομιλιών εκείνων, οι οποίες μέσα από ειλικρινή πρόθεση και αλληλοκατανόηση θα μας οδηγήσουν στην πολυπόθητη επίλυση του Κυπριακού προβλήματος.
Μια λύση, στην οποία θα αποτελούν παρελθόν οι αναχρονιστικές εγγυήσεις.
Μια λύση, η οποία θα τερματίζει την κατοχή και θα προσφέρει σε όλους τους νόμιμους κατοίκους αυτού του τόπου τη δυνατότητα συνύπαρξης, υπό συνθήκες ισονομίας και ισοπολιτείας.
Μια λύση, η οποία θα απαλλάσσει την Κύπρο από τα τουρκικά στρατεύματα κατοχής, θα τερματίζει επιτέλους τον εποικισμό των κατεχομένων μας περιοχών και θα άρει τα συρματοπλέγματα της ντροπής.
Μια σωστή, λειτουργική και βιώσιμη λύση του κυπριακού οφείλουμε στην ιστορία μας. Σ’ αυτούς που χάθηκαν στις μάχες προάσπισης της πατρίδας μας και σ’ αυτούς που έσβησαν στην προσφυγιά με το μαράζι της επιστροφής.
Αυτή τη λύση οφείλουμε στα παιδιά μας, στα εγγόνια μας, στις μελλοντικές γενιές της Κύπρου.
«Ξέρεις τι σημαίνει για τον άνθρωπο να του χαράξεις σύνορα πάνω στη γη του, να μην μπορεί να επισκεφθεί τους τάφους των δικών του που βρίσκονται στην αντίπερα μεριά;»
είχε διερωτηθεί κάποτε ο Γιώργος Σεφέρης.
Οι ήρωες του 251 Τάγματος Πεζικού ως ιεροί φωτοδότες στον τραχύ δρόμο απελευθέρωσης και επανένωσης της πατρίδας μας φωτίζουν την πορεία που πρέπει να ακολουθήσουμε.
Αιωνία ας είναι η μνήμη τους και είθε ο Πανάγαθος να εισακούσει τις προσευχές και τις παρακλήσεις μας για τη διακρίβωση της τύχης όλων των αγνοούμενων αδελφών μας.
