Είναι με ιδιαίτερη χαρά που μου δίνεται σήμερα η ευκαιρία, σε αυτή την ημερίδα, να αναπτύξω τις κοινές δράσεις του Υπουργείου Άμυνας και του Γενικού Επιτελείου Εθνικής Φρουράς, για το περιβάλλον και την ενέργεια. Η μετατροπή των στρατοπέδων μας σε «πράσινα» δεν είναι σύνθημα, είναι μια σειρά μακροχρόνιων δράσεων, ούτως ώστε να συμβάλουμε στους Εθνικούς και Ευρωπαϊκούς στόχους, για σταδιακή επίτευξη καθαρά μηδενικών εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου έως το 2050.
Βασική επιδίωξή μας είναι η υλοποίηση της Ευρωπαϊκής και Κυβερνητικής Πολιτικής σε σχέση με το περιβάλλον, την κλιματική αλλαγή και της αποδοτικής χρήσης των φυσικών πόρων και των πρώτων υλών, σε πλήρη εναρμόνιση με τις Ευρωπαϊκές Οδηγίες και τις Διεθνείς Συμβάσεις.
Η Επιτροπή Περιβάλλοντος του Υπουργείου Άμυνας, δημιουργήθηκε το 2005 με βασικό στόχο τη δημιουργία της Περιβαλλοντικής Πολιτικής του ΥΠΑΜ, η οποία απόρρεε τότε και από την ένταξη της Κύπρου στην Ευρωπαϊκή Ένωση αλλά και η εφαρμογή για πρώτη φορά στο ΥΠΑΜ περιβαλλοντικών δράσεων και προγραμμάτων. Το Υπουργείο Άμυνας λαμβάνοντας υπόψη τις προκλήσεις, την πολυπλοκότητα των περιβαλλοντικών θεμάτων, τις οριζόντιες δράσεις για την προστασία του Περιβάλλοντος αλλά και τις Ευρωπαϊκές και Διεθνείς μας υποχρεώσεις, δημιούργησε Τομέα Περιβάλλοντος και Ενέργειας για την πιο αποτελεσματική εφαρμογή και παρακολούθηση των περιβαλλοντικών προγραμμάτων στα Στρατόπεδα της ΕΦ.
Το Υπουργείο Άμυνας, αναγνωρίζει τον σημαντικό ρόλο που έχει να διαδραματίσει στα περιβαλλοντικά θέματα και ότι οφείλει να συμβάλει θετικά στη βιώσιμη ανάπτυξη, ως μακροπρόθεσμο στόχο. Εκτελεί αυτό το καθήκον, στο πλαίσιο του πολιτικού του ρόλου, αλλά και στο πλαίσιο της λειτουργίας του και των αποφάσεων που λαμβάνει σε καθημερινή βάση.
Για την επίτευξη αυτού του στόχου, το Υπουργείο Άμυνας βρίσκεται σε συνεχή συνεργασία με διάφορα Κυβερνητικά Τμήματα και Φορείς που ασχολούνται με τα θέματα του Περιβάλλοντος και της Ενέργειας και άρχισε να προγραμματίζει και να εφαρμόζει Περιβαλλοντικές και Ενεργειακές δράσεις, που εκτείνονται από την εξοικονόμηση ενέργειας έως τη μείωση εκπομπών διοξειδίου του άνθρακα, την κινητικότητα, το νερό και τα απόβλητα. Έχουμε καθιερώσει βέλτιστες πρακτικές, με στόχο τη μείωση του περιβαλλοντικού αντικτύπου μας και τη συμβολή σε ένα πιο βιώσιμο μέλλον, χωρίς να επηρεάζεται η επιχειρησιακή ετοιμότητα της Εθνικής Φρουράς.
Συγκεκριμένα οι σημαντικότερες δράσεις που έχουν υλοποιηθεί και προγραμματίζεται να υλοποιηθούν είναι οι ακόλουθες:
Έχουμε εφαρμόσει το Σύστημα Οικολογικού Ελέγχου και Περιβαλλοντικής Διαχείρισης κατά τον Ευρωπαϊκό Κανονισμό EMAS (Eco Management and Audit Scheme) σε έξι (6) στρατόπεδα,
με στόχο την αξιολόγηση, καταγραφή και βελτίωση των περιβαλλοντικών επιδόσεων, που αφορούν τη σωστή διαχείριση αποβλήτων.
Στα στρατόπεδα αυτά έχουν εφαρμοστεί μέτρα για τη μείωση της παραγωγής αποβλήτων, καθώς και μέτρα ορθής διαχείρισης και διάθεσης των επικίνδυνων και μη επικίνδυνων αποβλήτων. Θα ήθελα να αναφέρω ότι το στρατόπεδο Αντιστράτηγου Στυλιανού Καλμπουρτζή ήταν το πρώτο στρατόπεδο στην Ευρώπη, στο οποίο εφαρμόστηκε Σύστημα Περιβαλλοντικής Διαχείρισης κατά EMAS, και δημοσιοποιήθηκε σε Ευρωπαϊκό επίπεδο ως «Βέλτιστη Πρακτική» (Best Practice) από τον Ευρωπαϊκό Οργανισμό Άμυνας και την Ευρωπαϊκή Επιτροπή.
Τα επικίνδυνα απόβλητα και η διαχείρισή τους αποτελούν σήμερα ένα από τα μεγαλύτερα παγκόσμια προβλήματα, εξαιτίας των πολλών και αρνητικών συνεπειών τους στη δημόσια υγεία και στο περιβάλλον. Στόχος του Υπουργείου μας, είναι η επέκταση του προγράμματος για τη διαχείριση των επικίνδυνων αποβλήτων που εφαρμόζεται σήμερα σε διάφορα στρατόπεδα της Ε.Φ., σε όσο το δυνατό περισσότερα στρατόπεδα. Η επιτυχία του προγράμματος αυτού συνεισφέρει σημαντικά στη διασφάλιση της υγείας του προσωπικού και της βιωσιμότητας του περιβάλλοντος.
Εφαρμόζουμε σε όλα τα στρατόπεδα της Ε.Φ. σύστημα ανακύκλωσης και διαχωρισμού αποβλήτων, πλην όμως θέλουμε αυτή η σημαντική δράση να γίνει πάνω σε μια πιο συστηματική βάση, γι’ αυτό και ξεκινήσαμε πριν λίγες μέρες μια νέα συνεργασία με την Green Dot Κύπρου. Η συνεργασία αυτή αφορά στην εφαρμογή ενός πιλοτικού προγράμματος ανακύκλωσης για την περιβαλλοντικά ορθή και αποτελεσματική διαχείριση και διάθεση των απόβλητων συσκευασιών, σε τέσσερα (4) στρατόπεδα της Ε.Φ. Στόχος, η εφαρμογή του προγράμματος ανακύκλωσης σε όλα τα στρατόπεδα της Ε.Φ.
Άλλες πιο μικρές δράσεις εξίσου όμως σημαντικές είναι η διαχείριση των κλαδεμάτων, με την αγορά τεμαχιστών, όπου μπορέσαμε να διαχειριστούμε σε μεγάλο βαθμό το πρόβλημα που είχαν κάθε χρόνο τα στρατόπεδα μας. Τα κλαδέματα πλέον τεμαχίζονται επί τόπου και χρησιμοποιούνται ως μέσο λίπανσης του εδάφους.
Η εξοικονόμηση νερού αποτελεί σημαντικό άξονα της αειφόρου ανάπτυξης, ιδιαίτερα στον τόπο μας που βιώνει έντονα τις επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής. 
Εφαρμόζουμε λοιπόν σε στρατόπεδα, προγράμματα εξοικονόμησης νερού με :
Να αναφέρω ακόμη ότι, πρόσφατα ξεκίνησε η συντήρηση και αναβάθμιση των βιολογικών σταθμών για την ορθή διαχείριση των λυμάτων σε τρία (3) στρατόπεδα (Αντιστράτηγου «Στυλιανού Καλμπουρτζή, Σταύρου Στυλιανίδη και Παντελή Κατελάρη) και θα επεκταθεί σταδιακά στα υπόλοιπα στρατόπεδα όπου λειτουργούν τέτοιοι σταθμοί.
Το Υπουργείο Άμυνας δίνει ιδιαίτερη σημασία και στο αποτύπωμα και τις πιθανές επιπτώσεις στο περιβάλλον από τη λειτουργία και δράση της Εθνικής Φρουράς. Γι΄ αυτό το σκοπό, με τη συμβολή και των αρμοδίων Τμημάτων του Κράτους, Τμήμα Περιβάλλοντος, Τμήμα Γεωλογικής Επισκόπησης, Τμήμα Επιθεώρησης Εργασίας και Κρατικού Χημείου, έχουμε εκπονήσει διαχειριστικές περιβαλλοντικές μελέτες για τα Πεδία Βολής «Ξυντούς» και «Καλού Χωριού». Οι μελέτες έχουν ολοκληρωθεί και τα αποτελέσματα αυτών θα παρουσιαστούν στους κάτοικους των περιοχών που επηρεάζονται.
Επιπροσθέτως γίνεται ενσωμάτωση της Οικολογικής Αειφόρου Ανάπτυξης (ΟΑΑ) στο δομημένο περιβάλλον, με την υιοθέτηση των κριτηρίων, αρχών και κατευθυντήριων γραμμών της, κατά τη φάση του σχεδιασμού των νέων εγκαταστάσεων του Υπουργείου Άμυνας, αλλά και κατά τη συντήρηση και ανακαίνιση των παλαιότερων εγκαταστάσεών του.
Γίνεται συστηματική παρακολούθηση των εκπομπών των αερίων του θερμοκηπίου, ώστε να καταστεί δυνατή η ακριβέστερη και τακτική αξιολόγηση της προόδου, όσον αφορά τη μείωση των εκπομπών, ενώ συμμετέχουμε στο Εθνικό Σχέδιο Δράσης των Πράσινων Δημόσιων Συμβάσεων (ΠΔΣ). Ακόμη δίνουμε μεγάλη σημασία στην ορθολογική διαχείριση των στρατιωτικών περιοχών που ευρίσκονται μέσα στο Δίκτυο Natura 2000, με την εφαρμογή μέτρων που συνάδουν με τις πρόνοιες των διαχειριστικών σχεδίων των περιοχών του Δικτύου Natura 2000 που έχουν ετοιμαστεί.
Στο πλαίσιο ενεργειακής πολιτικής του Υπουργείου Άμυνας, ως ένας από τους μεγαλύτερους και πιο ενεργοβόρους οργανισμούς της Κύπρου, έχουμε εξασφαλίσει μέσα από τα διαθρωτικά ταμεία της Ευρωπαϊκής Ένωσης και συγκεκριμένα του Προγράμματος ΘΑλΕΙΑ, χρηματοδότηση ύψους 19 εκ ευρώ, για την εγκατάσταση φωτοβολταϊκών συστημάτων σε όλα στρατόπεδα της Εθνικής Φρουράς. Η συνολική δυναμικότητα των φωτοβολταϊκών συστημάτων που θα εγκατασταθούν, υπολογίζεται στα 12 Giga Watt περίπου. Το έργο θα ξεκινήσει εντός του 2023 και η υλοποίησή του αναμένεται να ολοκληρωθεί το 2027. Η πλήρης εγκατάσταση και λειτουργία των φωτοβολταϊκών συστημάτων, εντάσσεται στη γενική επίτευξη του Εθνικού στόχου για τη μείωση των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου και θα συνεισφέρει κατά 2.5% στη δυναμικότητα των φωτοβολταϊκών συστημάτων που θα πρέπει η Κυπριακή Δημοκρατία να εγκαταστήσει μέχρι το 2030. Θεωρούμε αυτή τη δράση ως μία από τις πιο σημαντικές προκλήσεις της επόμενης πενταετίας για το Υπουργείο Άμυνας.
Έχουμε συνάψει σύμβαση με την Αρχή Ηλεκτρισμού Κύπρου για την αντικατάσταση όλων σχεδόν των ενεργοβόρων λαμπτήρων εξωτερικού φωτισμού, που βρίσκονται σε στρατόπεδα της Εθνικής Φρουράς, με λαμπτήρες τύπου LED. Έχει ολοκληρωθεί η πρώτη φάση του έργου με την αντικατάσταση 2.200 ενεργοβόρων λαμπτήρων σε 14 στρατόπεδα, ενώ μέχρι το τέλος του έτους θα ξεκινήσει η αντικατάσταση ακόμη 4.400 λαμπτήρων. Το κόστος αυτής της δράσης είναι 1.5 εκ ευρώ περίπου με ορίζοντα απόσβεσης από την εξοικονόμηση ενέργειας, τα 4 έτη.
Μελετούμε επίσης, πρόταση της Αρχής Ηλεκτρισμού για αντικατάσταση των ενεργοβόρων κλιματιστικών με inverter και των λεβήτων θέρμανσης πετρελαίου με αντλίες θερμότητας «heat pumps», για το σύνολο των κτηριακών εγκαταστάσεων της Εθνικής Φρουράς.
Τα προγράμματα αυτά, θα συμβάλλουν σημαντικά στην προώθηση της πολιτικής της κυβέρνησης για εξοικονόμηση ενέργειας και μείωση των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου, έχοντας παράλληλα και σημαντικό όφελος εξοικονόμησης οικονομικών πόρων, αλλά εντάσσονται και στην στρατηγική του Υπουργείο Άμυνας για να εκπληρώσει και τις Ευρωπαϊκές του υποχρεώσεις.
Όπως έχει αναφέρει ο κ. Υπουργός, το Υπουργείο Άμυνας θα συμβάλει στην επίτευξη των στόχων του οδικού χάρτη της Ευρωπαϊκής Ένωσης, εκπονώντας μέχρι το τέλος του 2023 την Εθνική Στρατηγική για την προετοιμασία των Ενόπλων Δυνάμεων για τις επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής.
Δίνουμε ιδιαίτερη έμφαση στη συνεργασία με οργανισμούς, ακαδημαϊκά ιδρύματα, κυβερνητικές υπηρεσίες εντός και εκτός της Κύπρου (Υπουργείο Γεωργίας, Αγροτικής Ανάπτυξης και Περιβάλλοντος, Υπουργείο Ενέργειας Εμπορίου Βιομηχανίας και Τουρισμού, Πανεπιστήμιο Φρέντερικ, Πανεπιστήμιο Κύπρου, Ανοικτό Πανεπιστήμιο Υπουργείου Εθνικής Άμυνας της Ελλάδας)
Το Υπουργείο Άμυνας και το ΓΕΕΦ συμμετέχουν ενεργά σε πολλές δράσεις της Ευρωπαϊκής Ένωσης και του Ευρωπαϊκού Οργανισμού Άμυνας. Συμμετέχουμε σε επιτροπές και προγράμματα μέσα από τα οποία ενημερωνόμαστε για τις Ευρωπαϊκές πολιτικές και δράσεις της Ένωσης για το περιβάλλον, ενώ αποκτούμε εμπειρίες και γνώσεις τις οποίες εφαρμόζουμε όπου είναι δυνατόν στα στρατόπεδα.
Όλες οι πιο πάνω προαναφερόμενες ενέργειες περιλαμβάνονται στην περιβαλλοντική στρατηγική του Υπουργείου Άμυνας που εφαρμόζεται σήμερα, για να καθιερωθούν βέλτιστες πρακτικές με στόχο τη μείωση του περιβαλλοντικού αντίκτυπου μας και τη συμβολή μας σε ένα πιο βιώσιμο μέλλον.
Το Περιβάλλον είναι υπόθεση όλων μας!
Είμαστε όλοι εμείς…!!
Πρέπει να το προστατέψουμε, το αξίζει!!
Ως Γενικός Διευθυντής του Υπουργείου Άμυνας, σας διαβεβαιώνω ότι θα στηρίζω με κάθε δυνατό τρόπο τη συνεχή προσπάθεια για μετατροπή των στρατοπέδων μας σε «πράσινα», πιο φιλικά προς το περιβάλλον.
ΕΥΡΩΠΑΪΚΗ ΠΡΩΤΟΒΟΥΛΙΑ ΠΟΛΙΤΩΝ ΓΙΑ ΕΝΑ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ ΧΩΡΙΣ ΚΑΠΝΟ
Περισσότερα στο https://tfe-cy.ensp.network/
