Με αισθήματα δέους και βαθιάς συγκίνησης συγκεντρωθήκαμε στο Ιερό αυτό χώρο για να αποτίσουμε τον οφειλόμενο φόρο τιμής στους Ήρωες της Κοινότητας Ξυλοτύμπου. Σε εκείνα τα παλληκάρια που πρόσφεραν ό,τι πολυτιμότερο είχαν, την ίδια τους τη ζωή, για την προάσπιση της ελευθερίας και της εδαφικής ακεραιότητας της Πατρίδας μας. 

Ο Ιούλιος και ο Αύγουστος είναι σίγουρα αδυσώπητοι μήνες της μνήμης.  Μνήμης αλλά και τιμής.  Αυτές τι μέρες διασκελίζουμε 48 βασανιστικά χρόνια για την Πατρίδα μας. Τα τραγικά γεγονότα του Ιουλίου, είναι νωπά στη μνήμη μας.  Το προδοτικό πραξικόπημα και η βάρβαρη Τουρκική εισβολή που έφεραν στον τόπο μας την καταστροφή, προκαλούν πάντα μέσα μας συναισθήματα πόνου και οδύνης. 

Σαν εφιάλτης για όλους παρελαύνουν μπροστά μας τα δεινά της τραγωδίας του καλοκαιριού του 1974. Οι χιλιάδες νεκροί και αγνοούμενοι, οι αιχμάλωτοι, οι εγκλωβισμένοι, οι πρόσφυγες και οι άλλοι παθόντες. Τα κατεχόμενα μέρη μας, οι τάφοι των προγόνων μας, η εκκλησιαστική και πολιτιστική μας κληρονομιά. 

Όμως, όσος κι αν είναι ο πόνος, όση κι αν είναι η οδύνη μας, οφείλουμε να στρέψουμε τα βλέμματα πίσω. Και τα ιστορικά διδάγματα, που οφείλουμε όλοι να αντλούμε από το χθες της ιστορίας μας, είναι η πυξίδα για την πορεία του σήμερα. Ιστορική μνήμη σημαίνει ιστορική συνείδηση, και ιστορική συνείδηση για μας τους Έλληνες της Κύπρου, σημαίνει συνείδηση της αδιάσπαστης συνέχειας από τους Ομηρικούς χρόνους μέχρι σήμερα. Μια συνέχεια που ενισχύθηκε με τις θυσίες γενεών και διατηρήθηκε χάρις στο πάθος μας για ελευθερία και σταθερή πίστη στην ιερότητα και το δίκαιο του αγώνα μας

Η απόδοση τιμής σε ήρωες των αγώνων του λαού μας είναι μια οφειλόμενη διαχρονική επιταγή. Μια πράξη υπόμνησης της μαρτυρικής αγωνιστικής πορείας ενός λαού που, διερχόμενος δια πυρός και σιδήρου, συνεχίζει ακόμα τον αγώνα για τη φυσική και Εθνική του επιβίωση.

Στην άνιση μάχη για την απόκρουση της Τουρκικής εισβολής, έδωσαν το παρόν τους οι Ήρωες, των οποίων το μνημόσυνο τελούμε σήμερα, και οι αγνοούμενοι της Ξυλοτύμπου. Η Κοινότητα πλήρωσε δυσανάλογα βαρύ τίμημα στις προσπάθειες απόκρουσης της Τουρκικής εισβολής με βάση τον πληθυσμό της, αφού χάθηκαν τότε 10 παλληκάρια της.

Με μεγάλο σεβασμό στη μνήμη τους λίγα λόγια για τον καθένα χωριστά:

Ζαχαρίας Σπύρου: Επίστρατος του 395 Τάγματος Πεζικού.  Ήταν ιδιοκτήτης και οδηγός λεωφορείου με το οποίο μετέφερε εθνοφρουρούς. Κτυπήθηκε από βόμβες ναπάλμ έξω από την Κόσιη, όπου βρήκε φρικτό θάνατο. Μαζί του και τρεις ειρηνευτές.

Αδάμος Αδάμου Παναγή:  Έφεδρος του 226 Τάγματος Πεζικού. Χάθηκε στο μέτωπο της Μιάς Μηλιάς στις 14 Αυγούστου 1974 κατά την έναρξη της δεύτερης φάσης της Τουρκικής εισβολής. Παρέμενε αγνοούμενος μέχρι το 2010, όταν μετά την ταυτοποίηση των οστών του τάφηκε στην Ξυλοτύμπου.

Σωτήρης Γεωργίου: Κληρωτός του 361 Τάγματος Πεζικού.  Χάθηκε στις 14 Αυγούστου 1974 στα υψώματα της Κλεπίνης. Μετά την ταυτοποίηση των οστών του συναριθμήθηκε στους πεσόντες της Εισβολής.

Γεώργιος Δημητρίου Πέτρου: Κληρωτός του 286 Μηχανοκίνητου Τάγματος Πεζικού. Χάθηκε στις 15 Αυγούστου 1974 σε σφοδρή μάχη στην περιοχή Αγίας Μαρίνας Σκυλλούρας. Τα μαρτυρικά του οστά αναπαύονται, μετά την ταυτοποίηση τους, στο χώμα της Ξυλοτύμπου.

Μιχάλης Μιχαήλ Παναγή και Αντωνάκης Πολυδώρου Βραχίμη: Ήταν πρώτα ξαδέλφια. Κληρωτοί της 181 Μοίρας Πεδινού Πυροβολικού. Μετά από την άνιση μάχη της 23ης Ιουλίου 1974 στο Συγχαρί, τα ίχνη τους χάθηκαν. Μετά την ταυτοποίηση των οστών τους τάφηκαν δίπλα δίπλα στο κοιμητήριο της Κοινότητας.

Ανδρέας Σεργίου:  Καταγόταν από την Κώμα του Γιαλού. Κατά τις πολεμικές επιχειρήσεις της Τουρκικής εισβολής παρέμενε, ως πολίτης, στο χωριό του. Εκεί εκτελέστηκε εν ψυχρώ από τους εισβολείς. Παρέμενε αγνοούμενος μέχρι τον Ιανουάριο του 2016, όταν, ταυτοποιήθηκαν τα οστά του και τάφηκε στην Ξυλοτύμπου.

Παύλος Παύλου Κυριάκου:  Έφεδρος του 226 Τάγματος Πεζικού. Μετά τη φονική μάχη στη Μια Μηλιά, στις 14 Αυγούστου 1974, τα ίχνη του εξαφανίστηκαν. Τελικά βρέθηκε πρόχειρα θαμμένος σε ομαδικό τάφο στο Τουρκοκυπριακό χωριό Μόρα. Σήμερα αναπαύεται και αυτός στο χώμα της Ξυλοτύμπου.

Χρίστος Πέτρου Νικολάου:  Έφεδρος του 391 Τάγματος Πεζικού. Στις 16 Αυγούστου 1974, κατά τη διάρκεια μαχών στην περιοχή του Αγίου Παύλου στη Λευκωσία, ο Χρίστος χάθηκε. Τα οστά του ταυτοποιήθηκαν το 2017 οπότε και τάφηκε στην Ξυλοτύμπου.

Παύλος Παύλου Γεωργίου:  Κληρωτός της 33 Μοίρας Καταδρομών. Τα ίχνη του χάθηκαν στις 21 Ιουλίου 1974 στην περιοχή Πετρομούθια-Γκαμήλα, κάτω από τον Άγιο Ιλαρίωνα. Είναι ο μοναδικός των ηρώων της Ξυλοτύμπου που παραμένει μέχρι σήμερα Αγνοούμενος.

Κυρίες και Κύριοι,

Μαζί με τις θυσίες των Ηρώων της και την προσφορά και πολλών άλλων παλληκαριών στις μάχες κατά του Τουρκικού Αττίλα, είναι ακόμη νωπές στις μνήμες μας και οι πολλές εκείνες εικόνες των καταυλισμών και της φιλοξενίας που πρόσφερε η Ξυλοτύμπου στις βίαια εκτοπισθείσες οικογένειες. Μια άλλη μεγάλη προσφορά που δεν πρέπει και αυτή να ξεχνιέται.  

Ειδικότερα, μετά τη δεύτερη φάση της Τουρκικής εισβολής, λόγω της γειτνίασης της Ξυλοτύμπου με τις Βρετανικές βάσεις Δεκέλειας, δεκάδες χιλιάδες ήταν οι πρόσφυγες από τα χωριά της Μεσαορίας κυρίως, που κατέκλυσαν την Κοινότητα.  Με βάση τα επίσημα στοιχεία της Πολιτικής Άμυνας, για αρκετό καιρό στην Ξυλοτύμπου είχαν εγκατασταθεί πρόχειρα 30.000 οικογένειες προσφύγων. Συνολικά υπολογίζεται ότι τον Αύγουστο του 1974 φιλοξενήθηκαν, σε σπίτια και αντίσκηνα στην Ξυλοτύμπου γύρω στις 70.000 πρόσφυγες.

Ένα άλλο σημαντικό στοιχείο που αφορά στην εκπαίδευση, είναι ότι τα δύο Δημοτικά Σχολεία της Ξυλοτύμπου φιλοξένησαν, κατά τη σχολική χρονιά    1974-1975, 1800 μαθητές, ενώ οι υποδομές τους προνοούσαν τη φοίτηση 350 μαθητών.

Καθώς βρισκόμαστε στο σήμερα, όλα αυτά που έχουν καταγραφεί στις σελίδες της ιστορικής μας μνήμης υπογραμμίζουν το χρέος μας να μην αποδειχθούμε επιλήσμονες της θυσίας των Ηρώων μας, αλλά με σθένος και αποφασιστικότητα να συνεχίσουμε τον αγώνα κατά της Τουρκικής αδιαλλαξίας και επιθετικότητας. 

Δεν είναι θέμα επιλογής ανάμεσα σε προσφερόμενες υπαλλακτικές πορείες η ανάγκη αντιμετώπισης του Τουρκικού επεκτατισμού. Είναι ιστορική Εθνική επιταγή και αδήριτη ανάγκη. Είναι θέμα επιβίωσης του λαού και της Πατρίδας μας απέναντι σε ένα αδίστακτο κατακτητή που απειλεί το Εθνικό μας μέλλον.

Καθημερινά γινόμαστε μάρτυρες της έξαρσης της Τουρκικής αδιαλλαξίας. Η απαράδεκτη και όλως προκλητική αξίωση της Τουρκικής πλευράς για αποδοχή της λύσης δυο χωριστών Κρατών ως προϋπόθεσης για την έναρξη διαπραγματεύσεων, τα νέα τετελεσμένα επί του εδάφους, η απόρριψη των   τολμηρών μέτρων οικοδόμησης εμπιστοσύνης που υπέβαλε ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας καταδεικνύοντας την καλή βούληση και θέληση μας για επιδίωξη λύσης προς το συμφέρον και των δυο κοινοτήτων, όλα αυτά μαζί με την επιθετική συμπεριφορά της Τουρκίας κατά της εδαφικής ακεραιότητας της Ελλάδας, αλλά και εις βάρος άλλων χωρών, υπογραμμίζουν την ανάγκη να σταθούμε ενωμένοι και δυνατοί για προάσπιση της ισχυρής μας θέσης υπέρ της επικράτησης, επιτέλους, του Διεθνούς δικαίου.  

Στόχος μας είναι μια λύση βασισμένη στα ψηφίσματα και τις αποφάσεις των Ηνωμένων Εθνών, καθώς και στις αρχές και αξίες της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Λύση που να επανενώνει την Πατρίδα μας και να θέτει τέρμα στην κατοχή, απαλλάσσοντας την από τις ξένες εξαρτήσεις. Λύση που να διασφαλίζει τις βασικές ελευθερίες και τα ανθρώπινα δικαιώματα όλων των πολιτών μας. 

Έτσι θα δικαιώσουμε και τη θυσία των Ηρώων και μαρτύρων των αγώνων μας.  

Δόξα και τιμή στους ήρωες της Ξυλοτύμπου,

Δόξα και τιμή σε όλους τους Ήρωες μας!!