(Σάββατο, 17 Νοεμβρίου 2018, 1:30 μ.μ. Φυλακισμένα Μνήματα)

Ιερό και πατριωτικό καθήκον είναι η απότιση τιμής προς τους ήρωες και μάρτυρες του Κυπριακού Ελληνισμού, προς αυτούς που κατέθεσαν τη νεανική ζωή τους σπονδή στο βωμό της ελευθερίας. 

Κλίνουμε ευλαβικά το κεφάλι μπροστά στους ήρωες της ΕΟΚΑ, που αναπαύονται στο αγιασμένο τούτο χώμα εδώ στα Φυλακισμένα Μνήματα, ηρωομάρτυρες όλοι τους του σύγχρονου έπους που έγραψε με τους αγώνες και τις θυσίες του ο Κυπριακός Ελληνισμός.

Ανάμεσά τους και ο μεγάλος οραματιστής του έθνους, ο σταυραετός του Πενταδαχτύλου, ο Κυριάκος Μάτσης, του οποίου την ζωή και τη θυσία σήμερα τιμούμε.

Ένας αληθινά πνευματικός άνθρωπος, που έδωσε πολλά περισσότερα και από την ίδιά του τη ζωή για τον αγώνα της ΕΟΚΑ. 

Ήταν μια προσωπικότητα χαρισματική. Ένας λόγιος αγωνιστής, που το πάθος του για ελευθερία το έκανε πράξη και τρόπο ζωής, το ρεαλισμό του και την αγάπη του για τον τόπο και το λαό του τα έκανε μέρος της καθημερινότητάς του.

Παρά την αγροτική του καταγωγή, ο Κυριάκος Μάτσης, γεννημένος στο Παλαιχώρι το 1926, ο γιος του Χριστοφή και της Κυριακούς, αδελφός του Γεώργιου και του Γιαννάκη, ξεκίνησε τη δική του πορεία κόντρα στο κατεστημένο της εποχής.

Χάρη στη στήριξη των γονιών του και την πίστη τους στη μόρφωση, μετά το δημοτικό σχολείο του χωριού συνεχίζει τις σπουδές του στο Ελληνικό Γυµνάσιο Αµµοχώστου και ακολούθως στη Γεωπονική Σχολή Θεσσαλονίκης, από όπου λαμβάνει το σχετικό πτυχίο το 1951.

Κατά τις σπουδές του στην Ελλάδα, τη Μεγάλη Πατρίδα, όπως την ονομάζει στα κείμενά του από τα μαθητικά του κιόλας χρόνια, επηρεάζεται βαθύτατα από τις ανθρωπιστικές αξίες του Ελληνισμού και της Ορθοδοξίας. 

Πάντα του ανήσυχο πνεύμα, επηρεάζεται από τις φιλελεύθερες ιδέες της εποχής στην Ελλάδα και επιστρέφει στην Κύπρο, αναλαμβάνοντας τη θέση του Τεχνικού Διευθυντή στο αγρόκτημα Κουκλιών στην Αμμόχωστο.

Θέλοντας να θέσει τις σπουδές και τις εμπειρίες που αποκόμισε στην υπηρεσία του τόπου και των ανθρώπων του, μεταφέρει τις γνώσεις στους γεωργούς, δίνοντας συμβουλές και προωθώντας νέες μεθόδους καλλιέργειας. 

Βαθιά επηρεασμένος από το δικό του αγροτικό οικογενειακό περιβάλλον, μοιράζεται την ακαδημαϊκή του κατάρτιση με τον αγρότη, τον άνθρωπο του κόπου και του μόχθου, για να μπορέσει να βελτιώσει την ζωή και την παραγωγή του.

Αυτό το πάθος, η ανάγκη που νιώθει ο Μάτσης για να ψάξει παντού το καλό της πατρίδας και των ανθρώπων της, καθορίζει ολόκληρη την πορεία της ζωής του.

Με την έναρξη του αγώνα της ΕΟΚΑ, ο Μάτσης σπεύδει να ενταχθεί στις τάξεις της. Ξεχωρίζει για την εξυπνάδα και την ωριμότητά του και αναλαμβάνει ζωτικής σημασίας αποστολές.

Στις 9 Ιανουαρίου 1956 συλλαμβάνεται. Βασανίζεται άγρια, όμως οι ψυχικές και σωματικές του δυνάμεις τον βοηθούν να αντέξει κάθε πόνο και δοκιμασία. Τα νέα για τον αλύγιστο και φιλοσοφημένο αγωνιστή φτάνουν στον Κυβερνήτη Χάρντιγκ, ο οποίος τον επισκέπτεται, προσφέροντάς του ένα υπέρογκο για την εποχή εκείνη ποσό, καθώς και μια νέα ζωή στο εξωτερικό, προκειμένου να παρείχε στις αρχές πληροφορίες ζωτικής σημασίας για τον αγώνα. 

Και, σε μια από εκείνες τις στιγμές που μένουν για πάντα χαραγμένες με χρυσά γράμματα στις δέλτους της ιστορίας, σε μια στιγμή αντάξια του «Μολών Λαβέ» του Λεωνίδα και του «Εγώ γραικός γεννήθηκα, γραικός θε να πεθάνω» του Αθανάσιου Διάκου, ο Μάτσης, καθρεφτίζοντας στο πρόσωπό του τα τρεις χιλιάδες χρόνια ελληνικής ιστορίας της Κύπρου, κτυπά τη γροθιά του στο τραπέζι και του αποκρίνεται: 

“Ου περί χρημάτων τον αγώνα ποιούμεθα, αλλά περί αρετής. Λυπούμαι, εξοχότατε, αλλά με προσβάλλετε”.

Στις 13 Σεπτεμβρίου 1956, μαζί με έξι άλλους συναγωνιστές του, ο Μάτσης καταφέρνει να δραπετεύσει από τα κρατητήρια Κοκκινοτριμιθιάς, όπου είχε μεταφερθεί. 

Του ανατίθεται ο τομέας της επαρχίας Κερύνειας, όπου συνεχίζει ακαταπόνητος την αγωνιστική του δράση.

Ήταν στην περιοχή ευθύνης του, κοντά στο Δίκωμο, πριν από 60 χρόνια, που το πρωινό της 19ης Νοεμβρίου 1958, βρίσκεται πολιορκημένος στο κρησφύγετό του. 

Οι αποικιοκράτες τον καλούν να παραδοθεί, να σώσει την ζωή του.

Η απάντησή του γνωστή και δεδομένη. 

Δε χρειάζεται να σκεφτεί, καθώς οι Έλληνες ήρωες μπροστά στο θάνατο για την πατρίδα, από τα βάθη των αιώνων δίνουν την ίδια απάντηση, την απάντηση με την οποία διδάσκουν τον κόσμο ότι θέλει αρετήν και τόλμην η ελευθερία.

«Μολών λαβέ! Τώρα είμαι μόνος, ελάτε, αν τολμάτε, να με πάρετε. Δε θα με βγάλετε ζωντανόν από εδώ μέσα. Αν βγω, θα βγω πυροβολώντας». 

Συνειδητοποιημένος και προετοιμασμένος, συνάντησε το θάνατο όπως η μέρα υποδέχεται τη νύχτα. 

Εμείς, τιμώντας τη μνήμη του σήμερα, οφείλουμε να βρούμε τα βήματά του, τα βήματα της φιλοπατρίας, της προσφοράς, της αρετής και της αγάπης και να τα ακολουθήσουμε.

Χάρη στον αγώνα τους έχουμε σήμερα την ανεξάρτητη Κυπριακή Δημοκρατία. Ένα σύγχρονο κράτος, μέλος του ΟΗΕ και της Ευρωπαϊκής οικογένειας. 

Οι απειλές όμως για τον Κυπριακό Ελληνισμό ακόμα παραμένουν και η πατρίδα μας ακόμα φέρει βαθιές και ανεπούλωτες πληγές από την τουρκική εισβολή του 1974.

Σήμερα, σε αυτόν τον ιερό χώρο, εκπροσωπώντας την Κυβέρνηση θέλω να είμαι ξεκάθαρος και απόλυτος: Το σημερινό status quo, η κατάσταση αυτή στην πατρίδα μας είναι απαράδεκτη, παράνομη και σε καμία περίπτωση δεν την αποδεχόμαστε ως λύση του κυπριακού. 

Η Κυπριακή Δημοκρατία δεν μπορεί και δε θέλει να συμβιβαστεί με διαχωριστικά συρματοπλέγματα, με την κατοχή και τη συνεχιζόμενη παραβίαση θεμελιωδών δικαιωμάτων όλων ανεξαιρέτως των πολιτών της.

Δε διαπραγματευόμαστε και δε συμβιβαζόμαστε με καμία λύση, καμία διευθέτηση που δε θα διασφαλίζει την επιβίωση και το μέλλον όλων των νόμιμων κατοίκων του νησιού μας.

Ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας, είναι αποφασισμένος να συνεχίσει τις προσπάθειες αδιάκοπα για επίλυση του Κυπριακού, ώστε μέσω ενός ειλικρινούς διαλόγου να καταλήξουμε σε μια λύση στη βάση των ψηφισμάτων και αποφάσεων των Ηνωμένων Εθνών, καθώς και των αρχών, των αξιών και του κεκτημένου της Ευρωπαϊκής Ένωσης. 

Μία λύση έντιμη, δίκαιη, αξιοπρεπή και βιώσιμη η οποία θα διασφαλίζει πως η μετεξέλιξη της Κυπριακής Δημοκρατίας σε Διζωνική Δικοινοτική Ομοσπονδία, θα οδηγεί σε ένα νέο καθεστώς πλήρως απαλλαγμένο από αναχρονιστικές εγγυήσεις και παρουσία ξένων στρατευμάτων.

Ταυτόχρονα, αξιοποιώντας το γεωστρατηγικό ρόλο της χώρας μας, η κυβέρνηση το τελευταίο χρονικό διάστημα έχει αναβαθμίσει διμερείς και τριμερείς συμμαχίες καθώς επίσης και καλές σχέσεις με χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης αλλά και με τις χώρες μόνιμα μέλη του Συμβουλίου Ασφαλείας. Είναι πλέον ξεκάθαρο, ότι έχουμε καταστεί πυλώνας σταθερότητας στην Ανατολική Μεσόγειο.

Παράλληλα, δεν πρέπει να ξεχνούμε ότι η ενότητα και η ομοψυχία είναι τα μόνα θεμέλια στα οποία μπορούμε να βασιστούμε, ώστε όλοι μαζί να χτίσουμε το καλό της Κύπρου μας. Προς αυτή την κατεύθυνση, ως πολιτική ηγεσία του τόπου έχουμε συγκεντρώσει τις προσπάθειές μας. Καλούμε όλους, όσο ποτέ άλλοτε να στηρίξουν τις προσπάθειες του Προέδρου, ώστε να πετύχουμε το καλύτερο μέλλον που μας αξίζει.  

Αυτό είναι άλλωστε το χρέος μας προς την ιστορία, προς τον Κυριάκο Μάτση και προς όλους τους ήρωές μας.

Αυτό χρωστούμε και στους εαυτούς μας, στα παιδιά μας αλλά και στις μετέπειτα γενεές. 

Αιωνία σου η μνήμη, Σταυραετέ του Πενταδαχτύλου, και παντοτινή ας είναι η δόξα σου, Κυριάκο Μάτση.

Σας ευχαριστώ.